گزارش اولیه سانحه مورخه 22/1/98 SAAR Gyroplane در هلی‌پورت کردان کرج

دفتر بررسی سوانح و حوادث

بسمه تعالی

موضوع: گزارش اولیه سانحه مورخه 22/1/98 SAAR Gyroplane در هلی‌پورت کردان کرج

در پی دریافت خبر برخورد ملخ یک وسیله پرنده فوق سبک جایروپلن به سر یک جوان و فوت ایشان در حدود ساعت 13:35 به وقت محلی روز پنجشنبه مورخه 22/1/98 در کردان کرج، پس از هماهنگی‌های به عمل‌آمده، و حضور در محل سانحه بررسی‌های اولیه به شرح ذیل ایفاد می‌گردد:

1. شرح رویداد:

در ساعت 07:40 صبح مورخه 22/1/98 خلبان به فرودگاه مراجعه کرده و برنامه پروازهای آموزشی و تفریحی را به اطلاع واحد حراست درب فرودگاه رسانده است. برنامه پروازی ایشان یک پرواز آموزشی و چهار پرواز تفریحی بوده که متقاضیان آن به صورت اینترنتی اتز شرکت پرآور پارس درخواست کرده‌اند. ایشان یک پرواز تفریحی به مدت 15 دقیقه و یک پرواز آموزشی به مدت 27 دقیقه انجام می‌دهند.

در ساعت 12:30 یک جوان 24 ساله با شماره ملی 0017886732 به همراه یک خانم جوان به فرودگاه و هلی‌پورت کردان کرج برای انجام پرواز تفریحی با جایروپلن شرکت پرآور پارس مراجعه کرده و پس از پارک خودرو شخصی خود به کنار باند پروازی رفته و آماده پرواز شدند.ابتدا شخص نام‌برده به عنوان مسافر به همراه خلبان 13 دقیقه پرواز را انجام داده و در ساعت 13:10 از هواپیما پیاده شده است. مجددا خلبان مبادرت به سوارکردن خانم جوان به عنوان مسافر نموده و وسیله پرنده در ساعت 13:23 از باند 28 فرودگاه به پرواز درآمده است. پس از انجام حدود 10 دقیقه پرواز خلبان که از سمت باند 10 فرودگاه به سطح زمین نزدیک شده به فاصله نزدیک و نامتعارف کم در ابتدای باند 28 رسیده و به‌طور همزمان جوان مرحوم به کنار گوشواره ابتدایی باند 28 و در فاصله حدود 10 متری کنار باند نزدیک شده که خلبان نسبت به گردش سمت چپ با ارتفاع کم جهت ملحق شدن به فاینال باند 28 اقدام کرده که ناگهان یکی از ملخ‌های جایروپلن به سر ایشان برخورد کرده و باعث مصدوم‌شدن ایشان می‌شود. سپس وسیله پرنده در راستای باند 28 فرود آمده و پس از پیاده کردن مسافر خانم به مصدوم مراجعه شده که متوجه فوت ایشان می‌شوند. بنابر اظهارات ناظر فنی سایت به دلیل ورود غیرمجاز یک خودروی شرکت هلیکوپتری به باند محل را ترک کرده تا خودرو را از باند خارج کند و در این زمان شخص به باند نزدیک شده است.

پس از اطلاع‌رسانی وقوع سانحه از سوی شرکت هلیکوپتری ایران، نماینده سازمان هواپیمایی کشوری به همراه مدیران شرکت هلیکوپتری به سایت سانحه اعزام شده و به‌طور همزمان عوامل نیروی انتظامی منطقه و بازپرس کشیک قضایی شهر کرج نیز در محل حاضر شده و اقدامات مقتضی جهت بررسی مستندات شرکت و جمع‌آوری اطلاعات مربوطه انجام پذیرفت.

     2. خسارات وارده به افراد:

در اثر وقوع این سانحه و برخورد ملخ به سر مصدوم؛ صدمه کلی به استخوان جمجمه و مغز ایشان وارد شده و نام‌برده در کنار گوشواره ابتدای باند 28 فوت کرده‌اند. آثار برخورد در Leading Edge یکی از ملخ‌ها معلوم بوده و به نظر می‌رسد خسارتی به ملخ جایروپلن وارد نیامده است.

     3. اطلاعات پرسنلی:

خلبان پرواز 55 ساله به شماره گواهینامه خلبانی فوق سبک 626 در این پرواز صدمه‌ای ندیده‌اند. گواهینامه ایشان در زمان سانحه معتبر بوده و اعتبار گواهینامه ایشان تا تاریخ 23/9/2020 میلادی برابر 2/7/1399 می‌باشد. نام‌برده گواهینامه صلاحیت پزشکی خود را به همراه نداشت.

     4. بررسی مجوزهای صادر از سازمان هواپیمایی کشوری:

شرکت پرآور پارس درخواست تمدید مجوز عملیات خود را برای بهره‌برداری وسایل پرنده فوق سبک به سازمان ارائه کرده و پس از بررسی‌های لازم توسط کمیته نظارت بر هواپیماهای فوق سبک طی نامه شماره 73814 مورخه 26/12/97 معاونت استاندارد پرواز مجوز عملیاتی شرکت تا تاریخ 31/3/98 صادر شده است.

فرودگاه و هلی‌پورت شهید صداقت کردان کرج با مالکیت شرکت هلیکوپتری ایران بوده و دارای گواهینامه و مجوز بهره‌برداری به شماره 54680 مورخه 21/9/97 از دفتر نظارت بر عملیات هوانوردی سازمان بوده و تا تاریخ 15/8/98 معتبر می‌باشد.

با درخواست شرکت پرآور پارس و همراهی شرکت هلیکوپتری ایران ضمن انعقاد یک تفاهم‌نامه مابین طرفین، مقرر شده تا از باند پروازی هلی‌پورت نیز برای انجام پروازهای تفریحی با وسایل پرنده فوق سبک جایروپلن استفاده شود. بر اساس این درخواست؛ یک ممیزی خاص و مضاعف توسط بازرسین سازمان انجام و مجوز اضافه‌شدن پروازهای جایروپلن طی نامه شماره 69655 مورخه 7/12/97 نیز صادر شده‌است.

برابر بند 4-2 قرارداد شرکت هلیکوپتری ایران هیچگونه مسئولیتی در برابر بهره‌برداری جایروپلن ندارد.

     5. اطلاعات وسیله پرنده:

وسیله پرنده فوق سبک از نوع SAAR Gyroplane به شماره سریال 50279 در سال 1396 مونتاژ شده در کشور جمهوری اسلامی ایران با وزن MTW=520Kg می‌باشد. این وسیله با مالکیت شخصی در شرکت پرآور پارس بهره‌برداری و به علامت ثبت EP-1296 در سازمان هواپیمایی کشوری در تاریخ 2/12/96 درآمده است. این وسیله دارای یک موتور پیستونی با مدل ROTX F3 با سریال 4421412 ساخت کشور اتریش و مجهز به سه ملخ با مدل Wind Spoon به سریال‌های 16448، 16448، 16444 ساخت کارخانه DUC Helice کشور فرانسه می‌باشد.

این وسیله پرنده دارای اجازه‌نامه پروازبه شماره 79 صادره در تاریخ 15/5/97 به مدت یک سال از سوی معاونت استاندارد پرواز سازمان می‌باشد. اولین چک 100 ساعته آن در تاریخ 1/11/97 به هنگامی که هواپیما 103 ساعت فعالیت کلی داشته بوده توسط نفر فنی به شماره 231 انجام شده است و بعد از آن به مدت 57 ساعت پرواز کرده است.

بیمه‌نامه این وسیله با شماره 16/97/1/1/915 از شرکت بیمه کارآفرین بوده و شرکت بیمه‌گذار برای یک سرنشین و یک خلبان به مبلغ 2310000000 ریال در ماه‌های عادی و 3080000000 برای ماه‌های حرام و سقف بیمه شخص ثالث به همین مبلغ تا تاریخ 23/4/97 تحت پوشش داشته است.

     6. اقدامات لازم برای تامین ایمنی پروازها:

اگرچه اکثر فعالیت پروازی ناوگان هواپیماهای فوق سبک انجام پروازهای تفریحی می‌باشد، لیکن شواهد موجود در سوانح مشابه در تاریخ 17/10/97 و 26/11/97 اینگونه فعالیت‌ها نشان می‌دهد که ریسک‌پذیری به همراه تفریح موجب بروز مخاطراتی برای اینگونه پروازها شده که دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان در گزارش قبلی خود در وبسایت سازمان، به‌طور عمومی درخواست پرهیز از انجام رفتارهای مخاطره‌آمیز را منتشر کرده و به نظر می‌رسد سازمان هواپیمایی کشوری باید از سیاست‌های بازدارنده (Enforcement Policy) بیشتری استفاده نماید.

لازم به ذکر است پس از انجام مصاحبات کامل با شواهد عینی و بررسی دستورالعمل‌های مربوطه، گزارش نهایی بررسی سانحه به همراه پیشنهادات ایمنی به منظور پیشگیری از سوانح مشابه تهیه و به مبادی ذیربط ارسال خواهد گردید.