کد گذاری فرودگاه‌ها

 حتما در طول سفرهای هوایی خود با کدهای سه حرفی روی برچسب چمدان‌هایتان، متن بلیط، کارت پرواز و بیلبوردهای سالن‌های ترانزیت روبرو شده‌اید. این حروف سه گانه که به کدهای یاتا معروف هستند و علاوه بر آن، کدهای چهار حرفی نیز در صنعت کاربرد دارند که متفاوت از کد سه حرفی اند و بیشتر توسط خدمه درگیر پرواز به کار برده می‌شوند که کدهای چهار حرفی ایکائو هستند. اما چرا ما به کد گذاری برای فرودگاه‌ها نیاز داریم؟ در اصل کدگذاری شیوه ساده و موثر برای شناسایی و مشخص نمودن فرودگاه مبدا و مقصد در اوراق و فرآیندی است که برای انجام یک پرواز مورد استفاده و منتشر می‌گردد و می‌تواند مرجعی سهل الوصول برای بهره برداری توسط مسافر و کادر فرودگاهی قرار گیرد، بخصوص آن‌که اسناد مورد استفاده مثل بلیط و یا برچسب‌های شناسایی چمدان‌ها از سطح کوچکی برای ثبت اطلاعات برخوردار هستند. فرض کنید شما قصد پرواز به فرودگاه لوئیز آرمسترانگ نیواورلئان را داشته باشیدLouis Armstrong New Orleans International airport اگر قرار بود تمامی این حروف روی برچسب الصاقی به چمدانتان و یا کارت سوار شدن به هواپیما ثبت می‌گردید، آن‌گاه مساحت هر دو می‌بایست متناسب با این کلمات و دیگر اطلاعات الزامی افزایش می‌یافت، اما برای راحتی و تسهیل آن فقط سه حرف MSY به عنوان کد تایید شده یاتا، جایگزین گردیده تا به راحتی توسط تمامی کارکنان دیگر فرودگاه‌های جهان شناسایی و مورد بهره برداری قرار گیرد. در همین رابطه و برای شناسایی فرودگاه مذکور توسط خلبانان و کارکنان برج‌های مراقبت از کد چهار حرفی ایکائو یعنیKMSY استفاده می‌گردد. کدهای فوق در برقراری ارتباط رادیویی آسان و مورد اطمینان بین خلبانان و برج‌های مراقبت، نقش موثری را ایفا می‌نمایند. بطور مثال فرض کنید خلبانی بخواهد به جای کد چهار حرفی UUEE نام فرودگاه بین المللی الکساند پوچکین شرمیتوف روسیه را استفاده نماید که با توجه به تلفظ و لهجه‌های مختلف در سرتا سر دنیا، بی شک دشوار بوده و غیر قابل اعتماد توسط گیرنده پیام خواهد بود. برای آشنایی بیشتر با چگونگی تخصیص این کدها، ابتدا به سراغ کد سه حرفی یاتا می‌رویم و شاید بد نباشد یادآور شویم که یاتا (IATA) انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی است و دستورات آن در حکم قانون نبوده و الزام آور نمی‌باشد ولی به دلیل آن‌که اهداف این انجمن در راستای توسعه و رشد این صنعت و منافع هر دو طرف می‌باشد، به خوبی و با دقت مورد استفاده ذینفعان اعم از مسافران، فرودگاه‌ها و شرکت‌های هوایی قرار گرفته است و به قولی کدهای یاتا عضو جدانشدنی صنعت هوایی می‌باشند. آن‌ها برای شناسایی مبادی و مقاصد پروازی، خطوط هوایی، اسناد حمل و نقلی و نیز طراحی صدها برنامه نرم افزاری بکار رفته در فرودگاه‌ها و دیگر صنایع مرتبط با صنعت هوانوردی بازرگانی مورد استفاده قرار گرفته‌اند از جمله نرم افزارهای پذیرش مسافر، فروش بلیط، انتخاب صندلی و تحویل بار خودکار و ... چند نمونه از این کد گذاری را در کشورهای مختلف عبارتند از : LHR and LGW: London Heathrow and London Gatwick فرودگاه هیترو و گیتویک لندن هر دو از حرفL برخوردار هستند. NRT and HND: The two airports of Narita and Haneda both serve the Tokyo Metropolitan Area in Japan فرودگاه بین المللی ناریتا و هاندا در توکیو بعضی مواقع کد سه حرفی هیچ ارتباطی با شهری که فرودگاه در آن قرار گرفته ندارند مانند: CDG: Paris Charles de Gaulle فرودگاه شارل دوگل پاریس JFK: New York’s John F. Kennedy فرودگاه جان اف کندی نیویورک کانادا برای خود روش متفاوتی انتخاب کرد و اکثر کدهای سه حرفی فرودگاه‌های این کشور با حرف لاتین Y آغاز می‌شود مثل تورنتو YYZ، ونکوور YVR و فرودگاه ویکتوریا YYJ ؛ دلیل آن به شرایط آب و هوایی این کشور برمی‌گردد. هر فرودگاهی که مجهز به برج هواشناسی بود با حرف لاتینY یعنی حرف اول کلمهYes و اگر مجهز نبود با حرف Wحرف اول کلمهwithout در زمان بکار بردنcall sign شناسایی می‌شد و با تاسیس یاتا در سال 1940 و به علت اینکه در آن زمان تمام فرودگاه‌های مورد نظر کانادا به برج هواشناسی مجهز شده بودند، این حرف در ابتدای تمام کد سه حرفی فرودگاه‌های کانادا‌ ثبت گردید. اما کدهای چهار حرفی ایکائو منتشره در سند 7910 این سازمان چگونه شکل می‌گیرند؟ ایکائو به عنوان مجمع جهانی سازمان‌های هواپیمایی کشوری و با پیمان کنوانسیون شیکاگو در سال 1944 و با امضای 52 کشورآغاز به فعالیت نمود اما شروع رسمی آن در سال 1947 تحقق یافت زمانی‌که 26 کشور دیگر به این پیمان پیوستند. یکی از بندهای این پیمان به شرح زیر می‌باشد: دولت‌های امضا کننده این پیمان توافق می‌نمایند تا با رعایت اصول و مقررات خاص، هواپیمایی بین المللی غیر نظامی را در محیطی ایمن و منظم توسعه دهند و فرصت‌های برابر برای تمامی اعضا ایجاد نمایند تا عملیات اقتصادی و قابل اعتمادی را به انجام برسانند. کدهای ایکائو برای خطوط هوایی و مشاغل مرتبط با پرواز بسیار مهم تر و ارزشمند تر هستند. مانند کد شناسایی کشورها که در علامت ثبت هواپیما به کار برده می‌شود، ایکائو به هر فرودگاهی یک حرف تخصیص می‌دهد به عنوان مثال ایکائو برای کلیه فرودگاه‌های ایالات متحده آمریکا حرف لاتینK را انتخاب کرده و برای سهولت کار این حرف را به کد سه حرفی یاتا اضافه نموده است مثلا فرودگاه لس آنجلس آمریکا با کد سه حرفی یاتا LAX و کد چهار حرفی ایکائو KLAX معرفی شده است؛ سیاتل نیز با کد سه حرفی یاتاSEA و کد چهار حرفی ایکائو KSEA شناخته می‌شود. البته گمان نکنید که این یک قاعده کلی است مثلا در ایران مهرآباد با کد سه حرفی THR و کد چهار حرفی OIII و فرودگاه امام خمینی (ره) با کد کد سه حرفی IKA و کد چهار حرفی OIIE شناخته می‌شوند.