نقص فنی هواپیمای نروژی و فرصتی که از دست رفت

مسافران و خدمه یک روز بعد ایران را ترک کردند اما هواپیما ۷۰ روز در فرودگاه شیراز زمین‌گیر شد تا قطعات لازم برای تعمیر هواپیما برسد و فرودگاه شیراز را در ۴ اسفند ترک کند. این ماجرا حاوی نکات مهمی بود که به سادگی از کنار آن‌ها گذر شد.

اول، اگر هواپیمایی نروژی برای تأمین قطعات باید هفتاد روز در فرودگاه شیراز زمین‌گیر شود، می‌شود برآورد کرد که تحریم‌ها بر سر صنعت هوایی ایران – کشوری وسیع با ظرفیت توسعه زیاد صنعت هوایی؛ و موقعیت جغرافیایی کم‌نظیر برای تبدیل شدن به مرکزی برای صنعت هوایی جهان، چه می‌آورند. همین یک قلم نشان می‌دهد تحریم‌ها نعمت نیستند، و خسارات بسیار بر این سرزمین و مردم وارد خواهند کرد.

دوم، جا دارد بپرسیم اگر شرکت نروژی برای رساندن قطعات به ایران و تعمیر هواپیما، هفتاد روز معطلی (و در نتیجه هزینه‌های بسیار از جمله هزینه بلااستفاده ماندن یک سرمایه قابل توجه گران‌قیمت) را تحمل کرده است، شرکت‌های هواپیمایی ایرانی چقدر خسارات ناشی از زمین‌گیر شدن هواپیماهای گران‌قیمت، دور زدن تحریم‌ها و ریسک‌های ایمنی را پذیرا می‌شوند.

سوم، از منظر دیپلماسی عمومی، جا داشت یک تیم مستندساز مجهز کل این ماجرا را پوشش دهد و همه فرایند و لحظه لحظه داستان را ثبت و ضبط کند. کردار آمریکایی‌ها در کل تحریم‌ها، و بالاخص تحریم صنعت هوایی ایران که مستقیماً با جان آدمیان سروکار دارد (و البته بقیه تحریم‌های مربوط به دارو، غذا، و ...) بسیار غیرانسانی و از نظر اخلاقی محکوم است. ماجرای بوئینگ ۷۳۷ نروژی فرصتی بود تا چشم جهان را به مصائب ناشی از تحریم‌ها علیه صنعت هوایی ایران متوجه سازیم.

تولید و پوشش گسترده خبری این ماجرا می‌توانست بخشی از دیپلماسی عمومی ما علیه تحریم‌ها باشد. غیر از تلاش برای رفع تحریم‌ها، مشروعیت اخلاقی تحریم را نیز باید هدف گرفت. هواپیما نشست، برخاست و رفت، بدون آن‌که ما با چند ده شبکه تلویزیونی دولتی، بهره‌ای از این داستان برده باشیم.