یک گام تا فرود «اودیسیوس» روی ماه

شرکت فضایی اینتویتیو ماشینز (Intuitive Machines) مستقر در هیوستون آمریکا در حال آماده شدن برای فرود روی کره ماه در پایان ماه جاری است.

به نقل از انگجت، این شرکت سعی خواهد کرد فضاپیمایی به نام «اودیسیوس»(Odysseus) را روی سطح ماه فرود بیاورد و سخت در حال تلاش برای موفقیت در این فرآیند است.

این ماموریت پس از تلاش ناموفق شرکت استروباتیک در ژانویه انجام می‌شود. فرودگر آن شرکت به نام «پرگرین» به دلیل نشت سوخت هرگز به ماه نرسید.

شکست پرگرین به این معنی است که مأموریت اینتویتیو ماشینز به نام IM-۱  می‌تواند اولین فرود تجاری روی ماه باشد.

این شرکت امیدوار است فرود خود را در تاریخ ۲۲ فوریه انجام دهد و دهانه مالاپرت ای(Malapert A) را در نزدیکی قطب جنوبی ماه برای فرود هدف قرار داده است. البته این تاریخ رسیدن و فرود به این بستگی دارد که فضاپیما و فرودگر زمین را چه زمانی ترک کنند.

پرتاب این ماموریت بر فراز موشک فالکون ۹(Falcon ۹) متعلق به شرکت اسپیس‌ایکس(SpaceX) بین ۱۴ تا ۱۶ فوریه برنامه‌ریزی شده است و پنجره پرتاب آن در ساعت ۱۲:۵۷ صبح چهارشنبه به وقت منطقه زمانی شرقی باز می‌شود.

فرودگر اودیسیوس اولین فرودگر از سه فرودگر کلاس نوا-سی(Nova-C) شرکت اینتویتیو ماشینز است که امسال راهی ماه می‌شود. همگی این فرودگرها دارای محموله‌های تجاری حاوی ابزارهای ناسا هستند که تحت برنامه خدمات حمل بار تجاری ماه(CLPS) ناسا در نظر گرفته شده‌اند.

این فرودگر با ارتفاع ۴.۳ متر تقریباً به اندازه یک زرافه است و می‌تواند حدود ۱۳۰ کیلوگرم بار را حمل کند. مأموریت آن، به شرطی که فرود نرمی داشته باشد، یک مأموریت کوتاه اما بالقوه ارزشمند برای اطلاع رسانی سفرهای آتی به ماه از جمله مأموریت‌های سرنشین‌دار آرتمیس ناسا خواهد بود.

کاوشگرهای مداری ماه شواهدی از یخ‌آب در قطب جنوب آن پیدا کرده‌اند که می‌تواند برای امرار معاش فضانوردان و حتی تهیه سوخت مورد استفاده قرار گیرد و این منطقه را به منطقه‌ای مورد علاقه برای اکتشافات انسانی تبدیل می‌کند.

انتظار می‌رود این فضاپیما با انرژی خورشیدی و هرگونه تجهیزات کاربردی که حمل می‌کند حدود یک هفته قبل از شروع شب قمری در شرایط کار و فعالیت قرار داشته باشد، چرا که شب ماه یک دوره ۱۴ روزه تاریک و سرد است که طی آن فرودگر از کار می‌افتد.

ابزارهای مختلف این فرودگر، داده‌ها را در سطح ماه جمع‌آوری می‌کنند. ناسا در سال ۲۰۱۹ با اینتویتیو ماشینز قراردادی ۷۷ میلیون دلاری برای تحویل محموله‌های خود منعقد کرد و اکنون ۶ ابزار ناسا در حال سوار شدن بر روی اودیسیوس هستند.

این فرودگر همچنین دارای ناوبری داپلر لیدار(LIDAR) برای سنجش سرعت و محدوده دقیق(NDL) است، حسگری که سرعت و ارتفاع را برای هدایت بهتر فرود اندازه‌گیری می‌کند و همچنین حاوی ابزاری به نام LN-۱ برای پشتیبانی از ارتباطات و ناوبری مستقل در ماموریت‌های آینده است.

ناسا همچنین در حال ارسال ابزاری برای مطالعه توده‌های سطح ماه است که هنگام فرود آمدن فرودگر به هوا بلند می‌شوند. این کار با دوربین‌های استریو برای مطالعات سطح قمری(SCALPSS) انجام می‌شود که تصاویری از این توده‌های گرد و غبار را ثبت می‌کنند و امواج رادیویی در سطح ماه را با دستگاهی به نام ROLSES مشاهده می‌کنند.

بقیه محموله‌های اودیسیوس تجاری هستند. به گفته اینتویتیو ماشینز، مواد بازتابنده حرارتی برای کمک به محافظت از مخزن رانش برودتی اودیسیوس در آن تعبیه شده که آزمایش می‌شود. همچنین دانشجویان دانشگاه هوانوردی امبری ریدل(Embry-Riddle) یک سیستم دوربین به نام ایگل‌کم(EagleCam) توسعه دادند که سعی می‌کند قبل از اینکه فرودگر سطح ماه را لمس کند، از آن جدا شود و تصویری از لحظه فرود را از دید سوم شخص بگیرد. ایگل‌کم همچنین به یک سیستم آزمایشی حذف گرد و غبار مجهز شده است.

حتی چند مجسمه‌ نیز با اودیسیوس به ماه می‌روند که مشابه فیزیکی و NFT بر روی زمین دارند. ۱۲۵ مجسمه کوچک ساخته شده از فولاد ضد زنگ در یک مکعب شفاف قرار گرفته‌اند که نام شخصیت‌های تاریخی مهم از سراسر جهان در زیر هر یک از آنها ذکر شده است.

اودیسیوس همچنین دیسک‌های کوچکی به نام «لوناگرامز»(Lunagrams) از «آزمایشگاه‌های میراث کهکشانی» حمل می‌کند که حاوی پیام‌هایی از زمین، از جمله متن، تصاویر، صدا و آرشیوی از پایگاه‌های داده بزرگی مانند نسخه زبان انگلیسی ویکی‌پدیا است. گفتنی است که ماه گذشته آرشیو مشابهی با پرگرین به فضا فرستاده شد.

اکنون فشار بر روی کاوشگر اودیسیوس وجود دارد تا به شکل ایمن به سطح ماه برسد.

سال ۲۰۲۴ با شکست فضاپیمای پرگرین و یک اختلال در فرود فضاپیمای آژانس فضایی ژاپن موسوم به SLIM روی سطح ماه آغاز شد. اگر چه دومی به طور معجزه آسایی توانست پس از چند روز فعالیت خود را از سر بگیرد.

اینتویتیو ماشینز اگر این بار موفق نشود، شانس‌های دیگری خواهد داشت، چرا که چندین ماموریت از پیش برای آن رزرو شده است، اما فراموش نکنید که فقط یک فرودگر خصوصی می‌تواند «اولین» باشد.