سیاره عطارد در حال کوچک‌تر شدن است؟

سیاره عطارد شبیه یک سیب چروکیده به نظر می‌رسد، پوسته چروکیده آن پوشیده از پوسته‌ها و فروزمین‌ها(Graben) است.

از دهه ۱۹۷۰، زمانی که ماموریت مارینر ۱۰ ناسا به عطارد رسید، دانشمندان می‌دانستند که این سیاره با سرد شدن هسته آن در حال کوچک شدن است. اما در حالی که تخمین زده می‌شود که انقباض حرارتی حدود سه میلیارد سال پیش آغاز شده است، هنوز مشخص نیست که آیا هنوز هم این فرآیند ادامه دارد یا خیر.

اما تحقیقات جدیدی که توسط دانشمندان دانشگاه آزاد در بریتانیا انجام شد، نشان می‌دهد که فعالیت‌های زمین ساختی جدیدی بر پایه کوچک شدن عطارد در حدود ۳۰۰ میلیون سال پیش وجود داشته است و این نشان می‌دهد که عطارد ممکن است امروزه هم در حال کوچک شدن باشد.

در سال ۱۹۷۴، مارینر ۱۰ از شیب‌هایی به ارتفاع مایل‌ها بر روی سطح عطارد عکس گرفت که پوسته‌های لوباتی(lobate scarps) نامیده می‌شوند. این پوسته‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که درون سیاره هنگام سرد شدن منقبض می‌شود. سپس پوسته سیاره با سطح کاهش یافته‌ای که می‌تواند پوشش دهد «گسل‌های راندگی» ایجاد می‌کند. درست مانند یک سیب قدیمی که در حال خشک شدن است و پوست آن با تحلیل رفتن گوشته دچار چین و چروک می‌شود.

محققان این دانشگاه تصاویر جدیدتری را که توسط فضاپیمای مسنجر ناسا که از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ به دور عطارد می‌چرخید، ثبت شده بود مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند و فروزمین‌ها که ویژگی‌های زمین شناسی هستند که در آن‌ها سطح سیاره به شکل یک دره کم عمق در امتداد یک گسل فرو می‌رود را کشف کردند. این پدیده معمولا زمانی اتفاق می‌افتند که پوسته کشیده می‌شود که نشانگر کوچک شدن سیاره است.

از آنجایی که این فروزمین‌ها هنوز قابل مشاهده هستند و توسط دهانه‌های برخوردی یا بقایای خارج شده از آن‌ها پوشانده نشده‌اند، محققان سن آنها را تقریبا ۳۰۰ میلیون سال پیش‌بینی کردند. ویژگی‌های زمین‌شناسی قدیمی‌تر مانند پوسته‌ها به شدت توسط برخوردها یا خروج مواد تغییر می‌کنند.

در حالی که دشوار است بگوییم که آیا عطارد در حال حاضر در حال کوچک شدن است یا خیر، ۳۰۰ میلیون سال پیش از نظر زمین شناسی نسبتا جدید به حساب می‌آید که نشان می‌دهد این احتمال وجود دارد که هسته آن به طور کامل سرد نشده باشد و ممکن است این سیاره هنوز مقداری کوچک شدن در پیش داشته باشد.

فروزمین‌ها در یک ماموریت مشترک پیش رو بین آژانس فضایی اروپا(ESA) و آژانس اکتشافات هوافضای ژاپن(JAXA) به نام بپی کلمبو(BepiColombo) با دقت بیشتری مشاهده خواهند شد. این فضاپیما در سال ۲۰۱۸ به فضا پرتاب شد و قرار است در اواخر سال ۲۰۲۵ وارد مدار عطارد شود و در آن جا داده‌های جدیدی را جمع آوری کند.

یافته‌های این تیم در روز دوم اکتبر در مجله نیچر منتشر شد.