بهمن های سیاه برای هوانوردی ایران تکرار می شود؟

بهمن های سیاه برای هوانوردی ایران تکرار می شود؟

سانحه دلخراش سقوط هواپیمای ایلوشین76 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ارتفاعات اطراف فرودگاه کرمان، حادثه غم انگیزی بود که در آن جمع کثیری از پاسداران باصفا جان عزیز خود را از دست دادند.

ساعت ۱۸ و ۲5دقیقه چهارشنبه ۳۰ بهمن ماه 1381 مصادف با شب عید غدیر 1423 هجری قمری و 19 فوریه 2003 میلادی یک فروند هواپیمای ایلیوشین سپاه پاسداران با ۲۷5سرنشین که ۱۸تن کادر پرواز و بقیه نیروهای سپاهی لشگر۴۱ ثارالله بودند در برخورد به قله ارتفاعات سیرچ از صفحه رادار محوشد. این هواپیما از زاهدان عازم کرمان بوده است.

مشخصات پرواز :
شماره پرواز : 265
نوع هواپیما : ایلوشین 76
شماره ثبت هواپیما : 2280-15
علامت ثبت عراقی هواپیما : YI-AND
سال ساخت هواپیما : 1986
شماره سریال ساخت هواپیما : C/N: 0063471155
رنگ هواپیما : سبز + سفید
زمان تعمیر اساسی هواپیما : یک ماه قبل از سانحه و هر 4 موتور تعویض شدن
حداکثر وزن هواپیما هنگام برخاستن : 190 هزار کیلوگرم
مالک هواپیما : نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
نوع پرواز : ترابری نظامی
تعداد کل سرنشینان : 275 نفر
تعداد شهدا: 275 شهید
مبداء : فرودگاه بین المللی زاهدان
مقصد : فرودگاه کرمان
مدت زمان پرواز : 40 دقیقه
ارتفاع از سطح دریا : 26 هزار پا
نام مسیر هوایی : G452
سرعت هواپیما : 400 نات
زمان خروج از زاهدان طبق برنامه : 17:55 محلی
زمان واقعی برخاستن از فرودگاه زاهدان : 17:44 محلی ( 14:14 UTC )
تاریخ پرواز : چهارشنبه مورخ 30/11/81 برابر با 19 فوریه 2003 میلادی

مشخصات خدمه :
کاپیتان : سردار اکبر بیگدلی
سن : 42 سال ( 1339 زنجان )
میزان کل ساعات پروازی : 7 هزار ساعت
میزان کل ساعت پرواز با ایلوشین 76 : 2 هزار ساعت

سوابق پروازی کاپیتان بیگدلی : 

خلبان بویینگ 727 در شرکت هما
دارای گواهینامه تایپ : توربو کماندر ، فالکن20، بوئینگ ۷۳۷، بوئینگ ۷۲۷ ، ایلوشین ۷۶ ، آنتونف74، توپولف ۱۵۴ و شاگرد اول تایپ هواپیمای ۷۳۷ 
استاد خلبان ایلوشین 76
کمک خلبان هواپیمای سانحه دیده :
سردار محمد رضا طحانیان
محل سانحه :
23 ناتیکال مایل شرق فرودگاه کرمان ، قله 12 هزار پایی جفتان واقع در منطقه سیرچ 
مختصات نقطه برخورد : 
N30 12 16
E057 22 50

وضعیت هوای فرودگاه کرمان در زمان حادثه :

METAR OIKK 191450Z 24015MPS 9999 FEW030CB SCT040 SCT080 12/01 Q1009 A2980 816.4 
جهت و سرعت باد: 240 درجه 60 کیلومتر بر ساعت 
میزان دید افقی : بیش از10 کیلومتر
ابر : 3 لایه در ارتفاع 3 هزار ، 4 هزار و 8 هزار پایی از سطح زمین ، لایه پایینی از نوع جوششی CB
درجه حرارت : 12درجه سانتیگراد
فشار ایستگاه : 1009 هکتو پاسکال

ساعت 16:39 روز چهارشنبه مورخ ٣٠ بهمن ١٣٨١ یک فروند ایلوشین 76 سپاه به شماره ثبت 2280-15 از تهران وارد فرودگاه زاهدان می شود.

بار این هواپیما تخلیه شده و برای انتقال نیروهای نیروی زمینی لشکر 41 ثارالله به کرمان آماده میشود.

این ماموران اعزامی ، بمناسبت عید خدیرخم و 2 روز تعطیلی متوالی ( پنجشنبه و جمعه )قصد مراجعت به کرمان را دارند.

نظر به نظامی بودن این افراد ، همه آنها کاملا" درترمینال بازرسی میشوند تا ازحمل سلاح و تجهیزات منفجره به داخل هواپیما جلوگیری شود.

انبوه نیروها ، با سرعت تمام سوار هواپیمای ایلوشین می شوند ، برخی شاهدان اظهار کرده اند که تعداد سرنشینان آنقدر زیاد بوده که در هواپیما به سختی بسته شده است.

ساعت 17:33 ایلیوشین 76 با معرف پروازی سپاه 265 موتورهایش را روشن می کند.

در ساعت 17:44 پرنده سبز رنگ سپاه از باند 17 فرودگاه زاهدان به سمت کرمان پرواز می کند.

پس از برخاستن ، گردش به راست کرده و با عبور از فراز شهر زاهدان به ارتفاع 26 هزار پایی صعود می کند.

در ساعت 17:53 کنترل هواپیما از برج زاهدان به مرکز کنترل تهران محول می شود.

کد راداری این پرواز 4231 تعیین شده است.

در زمان 18:01 سپاه 265 به ارتفاع 26 هزارپایی میرسد.

در 120 ناتیکال مایلی فرودگاه کرمان، مرکز کنترل به پرواز ایلوشین اعلام میکند : هوای فرودگاه کرمان ، طوفانی ، باد جانبی شدید از سمت 250 درجه با سرعت 80 کیلومتر در ساعت گزارش شده است.

بلافاصه ایلوشین 76 سپاه با برج کرمان تماس گرفته و وضعیت را جویا میشود .

پرواز اعلام میکند که ما ادامه میدهیم نزدیکتر که شدیم ، تصمیم قطعی میگیریم.

برج کرمان این پرواز را برای طرح تقرب Circling VOR باند 34 کرمان مجاز میکند.

سپاه 265 در 55 مایلی فرودگاه کرمان درخواست کاهش ارتفاع میکند.

مرکز کنترل تهران ، هواپیما را مجاز به ارتفاع 19 هزار پایی میکند ، حداقل ارتفاع مجاز مسیر 17 هزار پا هست.

در ساعت 18:21 محلی، زمانی که هواپیما در 43 ناتیکال مایلی و در حال عبور از ارتفاع 23300 پایی بوده ، هدایت آن به برج مراقبت کرمان محول میشود.

پرواز 265 عبور از نقطه ALKES واقع در 30 ناتیکال مایلی فرودگاه را گزارش میکند در این لحظه ارتفاع هواپیما 17 هزار بوده است.

هواپیمای سپاه برای تقرب مجاز میشود و تا فراز فرودگاه باید ارتفاع 16 هزار پایی را حفظ کند.

فاصله زمانی بین نقطه فرضی ALKES و بالای فرودگاه ، 6 دقیقه است.

تماس با پرواز قطع می شود ، برج کرمان از مرکز کنترل تهران کمک می خواهد. آنها هم هیچ اطلاعی ندارند.

کلیه پروازهای عبوری در منطقه کرمان ، پرواز سپاه 265 را صدا میزنند اما پاسخی شنیده نمی شود.

احتمال داده می شود بعلت بدی هوای کرمان ، پرواز سپاه تغییر مسیر داده لذا به همه فرودگاههای مربوطه اطلاع داده میشود اما هیچ خبری نیست .

یک فروند هواپیمای توپولف 154 از کیش وارد کرمان شده است. این هواپیما هم تلاش می کند با ایلوشین سپاه تماس بگیرد اما بی نتیجه است.

موضوع به کلیه مقامات استان کرمان و ستاد تجسس و نجات اداره مراقبت پرواز کشور اطلاع دا ده میشود.

نیروی هوایی سپاه هم هیچ اطلاعی از این پرواز ندارد.

ساعاتی بعد گروهی ازاهالی و رانندگان منطقه سیرچ ضمن تماس با مقامات محلی اظهار میکنند که در ساعت 18:25 شاهد برخورد و انفجار هواپیما در ارتفاعات سیرچ بوده اند

نیروهای امدادی به اتفاق استاندار و فرماندهان لشکر 41 ثارالله عازم منطقه میشوند.

بوی سوختگی شدید فضای سیرچ را پر کرده است. هوا طوفانی و در ارتفاعات کولاک برف است.

هیچ راه دسترسی به قله هم وجود ندارد.

در اولین لحظات ، در دامنه کوه ، پلاک مشخصات هواپیما بصورت اتفاقی پیدا می شود و سقوط هواپیما تایید میشود .

صبح روز بعد ، همه نیروهای امدادی و پشتیبانی همچنان سعی دارند خودشان را به قله برسانند اما بعلت صعب العبور بودن منطقه ، صعود امکان پذیر نیست.

پرواز هلیکوپترها بعلت بدی هوا و مه آلود بودن منطقه میسر نسیت.

نیروهای سپاه، ارتش، هلال احمر و کوهنوردان تربیت بدنی درسطح وسیعی از کوهستان پراکنده اند و تحقیقات نشان داده است که هواپیمای سپاه ۲۵متر پایین تر از قله اصابت کرده است و پس از دوتکه شدن، دماغه آن درسوی دیگر کوه منفجرشده است و بال و بدنه آن درسوی دیگر قله سقوط کرده است.

نخستین مانعی که با گذشت ۷۲ساعت امدادرسانی را با اختلال روبروکرده است مه، بوران شدید و سرمای کوهستان سیرچ است. به گونه ای که با وجود جمع آوری پیکر شهدای این سانحه هوایی انتقال آن به پایین کوه با مشکل مواجه بود.

اکیپ های تجسسی برای پیداکردن جعبه سیاه هواپیما واردعمل شده اند اما باتوجه به بارش برف نه تنها هیچ اثری از جعبه سیاه به دست نیامده است بلکه باتوجه به پراکندگی مشاهده شده در اجساد و لاشه هواپیما حتی مکان احتمالی برای یافتن جعبه سیاه درمیان صخره ها تخمین زده نشده است.

باوجود این تیم ویژه ردیابی جعبه سیاه با تجهیزات فنی قدم به قدم کوهستان را جست وجو می کند تا با به دست آوردن جعبه سیاه آن را دراختیار کارشناسان سوانح هوایی قراردهد.

روابط عمومی لشگر ۴۱ ثارالله اعلام کرد: بخاطر نامناسب بودن شرایط جوی و وزش باد، هلی کوپترها علیرغم گذشت سه روز از سقوط هواپیما در کوهستان سیرچ کرمان، قادر به پرواز در ارتفاعات نیستند.

ابوالحسنی مسؤول روابط عمومی این لشگر گفت: باتوجه به وضعیت بسیاربدجوی، پیکرهای شهدای سانحه همچنان روی ارتفاعات و شیارهای آن پراکنده اند و انتقال اجساد شهدا از دامنه ارتفاعات به جاده اصلی هنوز امکانپذیرنشده و کار به کندی پیش می رود.

جست و جو در ارتفاعات سیرچ درحالی ادامه دارد که برودت هوا و شرایط سخت جوی مانع اصلی در تخلیه اجساد است و پس از گذشت چهار روز هنوز عملیات خاتمه نیافته است.

از شامگاه سانحه دهها گروه امداد از ارگانهای نظامی، انتظامی و امدادرسانی با تجهیزات ویژه در کوهستان پوشیده از برف و مه حضور یافته اند تا بتوانند هرچه سریعتر عملیات تخلیه اجساد و ردیابی جعبه سیاه را انجام دهند.

بخشی از بال هواپیمای ساقط شده نیروی هوایی سپاه ساعت ۱۲ و۴۵ دقیقه بامداد پنجشنبه در حوالی تونل شهداد واقع در ارتفاعات جنوب شرقی شهر کرمان پیدا شد.

فرمانده نیروی هوایی سپاه با حضور در کرمان اعلام داشته است که هواپیمای سانحه دیده ایلیوشین یک هواپیمای تاکتیکی ـ ترابری و از ۶ سال پیش در خدمت نیروی هوایی سپاه بوده است.

مه و بوران شدید در ارتفاع ۳۵۰۰ متری کوهستان سیرچ کرمان، روند انتقال پیکر شهدای سانحه هوایی در این منطقه را در دو روز نخست عملیات کند کرد.

در این شرایط جوی نامناسب، گروههای امدادرسان باگذر از صخره های صعب العبور توانسته اند ۴۰کیسه حاوی اجساد متلاشی شده قربانیان را به پایین کوهستان انتقال دهند.

به دستور مقام معظم رهبری و ریاست جمهوری، گروههای فنی و مهندسی از سوی نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و هواپیمایی کشوری به منطقه سقوط هواپیما در منطقه سیرچ کرمان اعزام شده اند.

استاندار کرمان خاطرنشان کرد: به منظور تسریع در کارها از روز وقوع این حادثه توسط گروه فنی و مهندسی لشگر ۴۱ ثارالله و جهادنصر در کرمان کار احداث چهار کیلومتر راه تا نزدیکی ارتفاعات محل سانحه آغاز شده و همچنان ادامه دارد.

برای تسریع در تخلیه اجساد یک جاده ۴کیلومتری تا پای کوه و قله ای که محل برخورد هواپیما است احداث شد.

از سویی کارشناسان هوافضای روسی برای بررسی علت سقوط هواپیما اعلام آمادگی کرده اند و رسانه های خارجی نیز به پوشش خبری این سانحه تلخ پرداخته اند.

درکرمان برای سوگواری قربانیان این سانحه هوایی که شهدای غدیر لقب گرفته اند، سه روز عزای عمومی اعلام شد و همه ایرانیان نیز در همدردی با خانواده این شهدا به سوگ نشستند.

در اقدامات گسترده ای که صورت گرفته است تنها اسامی ۲۵۹ تن از شهدا شناسایی شده است و هنوز جعبه سیاه در تجسس ها به دست نیامده است.

کوهستان سیرچ شاهد حضور مقامات عالیرتبه سپاه پاسداران بود و امداد گران هلال احمر پابه پای امدادگران سپاهی و بسیجی و کوهنوردان سازمان تربیت بدنی به تجسس در کوهستان و ارتفاعات مه گرفته پرداخته اند.

نهایتا" پس از 6 روز تلاش نیروهای امدادی و یگان هلیکوپتری سپاه کلیه اجساد شهدای پرواز غدیر به پایین منتقل میشود.

علت سانحه، کاهش غیر مجاز ارتفاع توسط خدمه و برخورد به قله 12 هزارپایی جفتان واقع در سیرچ اعلام شد.

شباهت این سانحه را با سانحه ای که درست ١٥ سال پس از آن رخ داد، مقایسه کنید.