طوفان‌های خورشیدی؛ تهدیدی جدی برای زمین در سال ۲۰۲۴

به گزارش کن نیوز؛ «طوفان خورشیدی» (Solar Storm) اصطلاحی است که برای شرح دادن تاثیرات جوی ناشی از رویداد های سطح خورشید، بر روی کره زمین استفاده می شود. در نگاه اول شاید این طور به نظر برسد که خورشید صرفا یک منبع نور درخشان است که هرگز تغییر نمی کند؛ اما در حقیقت، خورشید یک توپ عظیم غیر قابل باور از گازهای مذاب در جریان بوده که به طور دائم در حال تغییر است.

طوفان های خورشیدی با یک انفجار بزرگ در سطح خورشید شروع می شوند. این انفجار ها که «شراره های خورشیدی» (Solar Flares) نامیده می شوند به خودی خود می توانند به اندازه میلیاردها «بمب هسته ای» (Nuclear Bomb)، قوی باشند. «شراره های خورشیدی» به طور معمول با انتشار جریان های عظیم پلاسمای باردار که با سرعت میلیون ها مایل بر ساعت حرکت می کنند، همراه هستند. به این پدیده، «خروجی جرم تاجی» CME (Coronal Mass Ejections) می گویند که می توانند جریانی از بارهای الکتریکی و میدان های مغناطیسی را با سرعتی در حدود سه میلیون مایل بر ساعت به سمت زمین ارسال می کنند.

در هنگام رسیدن یک «طوفان خورشیدی» به کره زمین، نورهایی که به «نورهای شمالی» (Northern Lights) معروف هستند، در مناطق نزدیک به قطب شمال، قابل رویت خواهند بود. علاوه بر این، جریان های ناشی از طوفان های خورشیدی، «طوفان های ژئو مغناطیسی» (Geomagnetic Storm) تولید می کنند که نه تنها ماهواره ها، بلکه تمامی اشکال مختلف راه های ارتباطی الکترونیکی را تحت تاثیر قرار داده و مختل می کند. به عنوان مثال در این زمینه، در ماه فوریه سال 2011، یک «CME» تولید شده ناشی از یک «طوفان خورشیدی» بسیار قدرتمند، ارتباطات رادیویی را در سرار کشور چین، مختل کرد. بنابراین کارشناسان بر این باورند که یک طوفان بزرگ خورشیدی، می تواند خسارتی معادل 20 برابر بیشتر از آن چیزی که یک طوفان وارد می کند، ایجاد کند.

شایان ذکر است که اگر چه این امر بسیار نادر است اما اختلال ها ناشی از طوفان های خورشیدی را نمی توان نادیده گرفت؛ اختلال هایی که در سیگنال های رادار، «بهم ریختگی» (Clutter) ایجاد می کند که باعث وارد شدن آسیب مستقیم به سامانه های ناوبری می شود. در نتیجه هواپیماها و کشتی هایی که از چنین سیگنال هایی برای تعیین موقعیت خود استفاده می کنند عموما با فرکانس بسیار پایین روبرو هستند، و تحت تاثیر از فعالیت ها طوفان های خورشیدی قرار گرفته اند . همچنین علاوه بر اختلال های رادیویی، دچار اختلال در سامانه های ناوبری نیز می شوند. در نتیجه بدون داشتن آمادگی مناسب و برنامه ریزی، «طوفان خورشیدی» می تواند اختلالی در مقیاس بزرگ در صنعت هوانوردی ایجاد کند که بهبود کامل آن هفته ها به طول خواهد کشید.

دانشمندانی که درخصوص پدیده طوفان خورشیدی مطالعه می کنند، کشف کرده اند که، فرکانس شعله های خورشیدی، از یک چرخه 11 ساله پیروی می کنند و به اوج خود می رسند. بدین صورت که در زمان اوج فعالیت، ممکن است در طول یک روز، چندین «طوفان خورشیدی» رخ دهد؛ حال آنکه در مواقع دیگر ممکن است، تنها یک «طوفان خورشیدی» در طول یک هفته رخ دهد. بر همین اساس دانشمندان انتظار دارند که چرخه فعالیت فعلی خورشید، منجر به اوج گرفتن طوفان های خورشیدی، در سال 2024 شود.

نویسنده: علیرضا عشاقی