مقایسه دو غول هوایی؛ بلوگا در برابر دریم‌لیفتر

با رشد و توسعه صنعت هواپیماسازی و گسترش آن به کشورهای مختلف، رساندن این قطعات به محل مونتاژ نهایی موجب آن گردید تا کارخانه‌های هواپیماسازی با طراحی هواپیماهای خاصی به این نیاز پاسخ دهند. زمانی‌که بال هواپیما در یک نقطه از دنیا و بدنه آن در نقطه دیگر ساخته می‌شود آن‌گاه رساندن همه این قطعات به یکدیگر در محل مونتاژ نهایی کاری است که به خاطر اندازه و حجم بالای قطعات نه با قطار قابل انجام است و نه با سرعت کم کشتی، آن‌هم زمانی‌که خط تولید در برابر مشتریانی متعهد شده است که میلیون‌ها دلار پول هواپیما را پرداخت نموده‌اند، پس تنها راه‌حل؛ طراحی و ساخت هواپیماهایی است که بتوانند این ابعاد بزرگ را با دقت و سرعت از شرکت‌های قطعه‌ساز به محل کارخانه اصلی برسانند که بدین ترتیب هواپیماهایی با نام Fuselage transporter یا انتقال دهنده بدنه هواپیما، پا به عرصه حیات گذاشتند.

ایرباس برای حل این مشکل از بدنه  A300استفاده نمود و با افزایش قطر کابین به هواپیمایی دست یافت که قادر است همزمان چند بخش مجزا از کابین جلویی A320 را حمل کند، در مقابل بویینگ با استفاده از بدنه 747 به این طرح؛ جامعه عمل پوشاند. البته این طرح بیشتر برای انتقال قسمت دم بویینگ 787 که در چین ساخته می‌شود مورد استفاده قرار می‌گیرد.

Airbus Beluga

این هواپیما از نظر ظاهر بسیار شبیه به یک نوع نهنگ درآب‌های قطب شمال با این نام است، از این‌رو بلوگا   نامیده می‌شود.

با استفاده از فلسفه طراحی بدنه ایرباس A300-600 ساختBeluga  آغاز شد اما قسمت بالای بدنه با استفاده از سازه به فرم  نعل اسب به قطر 7/7 متر رسید. وزن قابل حمل بلوگا در مقایسه با سوپرگاپی (که قبل از بلوگا قطعات ایرباس را جابجا می‌کرد) دو برابر و حجم قطعاتی که جابجا می‌شوند تا 30 درصد افزایش یافته است.

موتور معروف CF6 -80C2 با 58000 پوند تراست، وظیفه جابه‌جایی این هواپیما را با بار داخل آن بر عهده دارد. سکان ثابت عمودی دم نیز از ایرباس 340 به امانت گرفته شده تا با تغییراتی و نیز تقویت سازه tailplane  توانایی هدایت آن را بدست آورد. برای آنکه بتوان از جلو هواپیما درب کارگو را باز و بسته نمود بدون آنکه به سیم کشی های هواپیما صدمه ای وارد شود و یا در هر بار باز و بسته کردن نیاز به قطع و وصل کردن اتصالات آن باشند ،تصمیم گرفته شد تا اتاق خلبان به زیر قسمت بار منتقل گردد که بدین ترتیب زمان بارگیری نسبت به سوپر گاپی به نصف کاهش یافت.

نکته جالب در این بین حجم قسمت اصلی حمل بار است که از هواپیماهای معروف باری در حوزه نظامی مانندC5 Galaxy  و آنتونوف 124 بیشتر، اما از آنتونوف 225 کمتر است و در آخر اینکه هواپیما مورد نظر توان حمل قطعات بدنه ایرباس A380 را ندارد و به ناچار قطعات این هواپیما با کشتی به مقصد نهایی می‌رسد.

مشخصات این هواپیما :

ظرفیت بار قابل حمل: 47 تن

طول هواپیما: 56.15 متر

فاصله دو سر بال: 44.84 متر

ارتفاع: 17.24 متر

مساحت بال: 122.40 متر مربع

وزن خالی هواپیما: 86.500 کیلوگرم

بیشترین وزن در زمان تیک‌آف: 155000 کیلوگرم

ظرفیت سوختگیری: 23860 لیتر

قطر بیرونی بدنه: 7.31 متر

قطر قسمت بار: 7.1 متر

حجم قسمت بار: 1500 متر مکعب

بیشترین سرعت: 0.7 ماخ

حداکثر ارتفاع پروازی: 35 هزار پا

تعداد ساخته شده: 5 فروند

حال به بررسی مشخصات هواپیمای مشابه در بویینگ می‌پردازیم:

Boeing Dreamlifter

این هواپیما از افزایش ابعاد یک هواپیما غول پیکر دیگر یعنی بویینگ 747 متولد شده است. طرح این هواپیما  در سال 2003 و فقط با هدف انتقال قطعات هواپیماهای بویینگ 787 یا همان دریم لاینر از ایتالیا و ژاپن به آمریکا  در دستور کار بویینگ قرار گرفت. برای این‌کار سه بدنه هواپیمای بویینگ 747 کارکرده در نوبت تبدیل قرار گرفتند. طراحی اولیه در دفتر طراحی بویینگ شکل گرفت و تغییرات بر روی سازه در تایوان به مرحله اجرا درآمد و اولین فروند آن در سال  2006 با تجهیز به چهار موتور پرت اند ویتنی  PW4062 با نیروی جلو برنده 63300 پوند، موفق به انجام پرواز آزمایشی گردید .هر چهار فروند تولید شده در مالکیت شرکت  Atlas Air  قرار دارند؛ این شرکت در زمینه ترابری فعال بوده و دفتر آن در نیویورک قرار دارد.

مشخصات این هواپیما:

طول هواپیما: 71.68 متر

فاصله دو سر بال: 64.4 متر

ارتفاع: 21.54 متر

عرض بدنه: 8.38 متر

وزن خالی: 180530 کیلوگرم

بیشترین وزن در زمان تیک‌آف: 364235 کیلوگرم

بیشترین سرعت: 0.82 ماخ

 Belugaمی‌تواند 47000 کیلوگرم بار در ابعاد حداکثر 1500 متر مکعب را حمل کند این در حالی است که مسافت قابل پرواز این هواپیما با 40 تن بار برابر با 2779 کیلومتر و با 26 تن بار برابر با 4632 کیلومتر می‌باشد در مقابلDreamlifter  با حجم 1840 متر مکعب و ظرفیت حداکثر 113400 کیلوگرم قادر به طی مسافتی معادل 7800 کیلومتر می‌باشد.

 Beluga اصولا برای پروازهای دور طراحی نشده چراکه دو مرکز اصلی مونتاژ نهایی ایرباس در فرانسه و آلمان قرار دارد، پس می‌توان گفت DreamLifter عملکرد بهتری را نسبت بهBeluga  خواهد داشت اما این نکته را باید در نظر داشت که Beluga در سال 1995 وDreamlifter  در سال 2007 تولید شده‌اند.