چشم اندازی سبز پیش روی صنعت هوانوردی
تغییر اقلیم موضوع داغ سال‌ها و دهه‌های اخیر در سطح جهان است، به گونه‌ای که موضوعات مهم دیگری همچون مسائل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را نیز تحت تاثیر قرار داده و به صدر اخبار جهانی صعود کرده است. در این نوشتار مروری مختصر خواهیم داشت بر تاثیرات این پدیده بر صنعت هوانوردی و راهکارهایی که برای مقابله با آن در نظر گرفته شده است.
تغییر اقلیم
بنابر تعریف کنوانسیون چارچوب تغییر اقلیم سازمان ملل (UNFCCC)، «تغییر اقلیم به معنای تغییر در آب و هوا است که به شکل مستقیم یا غیرمستقیم با فعالیت‌های انسانی در ارتباط بوده و می‌تواند ترکیب اتمسفر جهانی را تغییر دهد، که این تغییرات انسان ساخت به تنوع اقلیمی طبیعی که در دوره زمانی مشابه وجود دارد افزوده می‌گردد.» از جمله عوامل اصلی ایجاد تغییرات اقلیمی می‌توان به افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای اشاره کرد. گازهای گلخانه‌ای از قبیل کربن دی اکسید، متان، نیتروژن دی اکسید و گازهای فلوئوردار که انسان نقش موثری در تولید و انتشار غیرطبیعی آن‌ها دارد.
نقش صنعت هوانوردی در انتشار کربن دی اکسید
عوامل متعددی در افزایش چشمگیر انتشار گازهای گلخانه‌ای دخیل هستند که مهمترین آن‌ها را می‌توان استفاده گسترده از سوخت‌های فسیلی عنوان کرد. بنابر محاسبات هیات بین دولتی تغییر اقلیم (IPCC)، در حدود 5/3 درصد از عوامل ایجاد کننده پدیده تغییر اقلیم انسان ساخت به واسطه صنعت هوانوردی ایجاد گردیده و چنانچه اقدامی برای کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای تولید شده از هواپیماها صورت نگیرد، سهم این صنعت در ایجاد پدیده تغییر اقلیم به 5 درصد تا سال 2050 افزایش خواهد یافت که معادل انتشار سالانه بیش از 3 گیگاتن کربن است.
به بیانی ساده‌تر اگر صنعت هوانوردی را به مثابه یکی از کشورهای منتشر کننده کربن دی اکسید در نظر بگیریم، این کشور فرضی به راحتی در بین 10 کشور اول قرار می‌گیرد.
در سال 2020 میزان انتشار سالانه حمل و نقل هوایی بین المللی در سطح جهان در حدود 70 درصد بیشتر از سال 2005 بود و سازمان جهانی هوانوردی تجاری (ICAO) نیز پیش‌بینی می‌کند در صورت فقدان نظارت، این میزان در سال 2050 تا بیش از 300 درصد رشد خواهد یافت.
اقدام برای کاهش انتشار
نخستین تلاش‌ها برای کاهش پدیده تغییر اقلیم در صنعت هوانوردی مربوط می‌شود به سال 2008 در ژنو که پیشگامان این صنعت در یک گردهمایی بزرگ تصمیم گرفتند تا سه هدف و برنامه برای کاهش انتشار کربن دی اکسید تبیین نمایند. این سه رکن شامل بهره گیری از فناوری‌های جدید با تولید کربن کمتر، پی ریزی اقدامات و عملیات‌هایی کارآمدتر و توسعه زیرساخت‌های مناسب‌تر است که به تازگی طرح جبران و کاهش کربن برای حمل و نقل هوایی بین المللی (CORSIA) به عنوان رکن چهارم به ارکان قبلی اضافه شده است.
طرح CORSIA
به دنبال برگزاری کنفرانس تغییرات اقلیمی 2015 سازمان ملل در پاریس (COP21) و امضای پیمان پاریس توسط نمایندگان 195 کشور عضو در رابطه با تعهد کاستن از انتشار گازهای گلخانه‌ای از سال 2020 با درصدهای مورد توافق؛ در اکتبر 2016 ایکائو طرح جبران و کاهش کربن برای حمل و نقل هوایی بین المللی (CORSIA) را با هدف تثبیت انتشار کربن دی اکسید در سطح سال 2020 با ملزم نمودن شرکت‌های هواپیمایی در تعدیل انتشار پس از سال مذکور، ارائه کرد.
ایکائو اجرای این طرح را در سه فاز پیش بینی کرده که دو فاز ابتدایی آن به صورت اختیاری (فاز پایلوت 2023-2021 و فاز اول 2026-2024) و فاز نهایی اجباری و لازم الاجرا برای کلیه کشورهاست (2035-2027).
در مراحل اختیاری، طرح شامل آن دسته از پروازهای بین المللی می‌گردد که بین کشورهای داوطلب در اجرای دو فاز ابتدایی هستند و بنابراین پروازهایی به مقصد کشورهای غیرداوطلب در دو فاز ابتدایی از این قاعده مستثنی می‌باشند. اما در طول دوره اجباری که از سال 2027 آغاز می‌گردد این طرح شامل تمام پروازهای بین‌المللی خواهد بود به جز چند استثنا شامل کشورهای کمتر توسعه یافته (LDC)، کشورهای جزیره‌ای کوچک در حال توسعه (SIDS)، کشورهای درحال توسعه محصور در خشکی (LLDC) و کشورهایی که سهم ناچیزی در ترافیک هوایی بین المللی دارند. با این وجود کشورهای ذکر شده در صورت تمایل می‌توانند داوطلب عضویت در این طرح شوند.
چشم انداز سبز هوانوردی
امروزه صنعت هوانوردی پیشرفت قابل توجهی در کیفیت سوخت مصرفی هواپیما و راندمان انتشار کربن دی اکسید نسبت به سال 1990 دارد (کاهش 50 درصدی سوخت مصرفی در هر پرواز)، که این امر مدیون پیشرفت در فناوری، روش‌های نوین عملیات و زیرساخت‌هاست. با این حال به دلیل افزایش حجم ترافیک هوایی هواپیماهای باری و مسافربری، انتشار کربن دی اکسید نیز افزایش پیدا کرده و بخش عمده این رشد در اقتصادهای نوظهور پدید آمده که به دنبال انتفاع از مزایای سفرهای هوایی هستند.
تجارت و گردشگری از عومل موثر در توسعه اقتصاد جهانی هستند و هرچه افراد بیشتری به تمکن مالی برسند، انگیزه و اشتهای آن‌ها برای سفر به دور دنیا بیشتر می‌شود. به این ترتیب چارچوب اقدام اقلیمی صنعت هوانوردی با انگیزه ایجاد تعادل بین دو هدف رشد اقتصادی از طریق سهولت در ارتباطات و کاهش آثار اقلیمی پی ریزی شده است.
امید است با هم افزایی ارکان چهارگانه ذکر شده؛ صنعت هوانوردی بتواند به هدف طولانی مدت خود که کاهش انتشار کربن دی اکسید به میزان 50 درصد تا سال 2050 است (نسبت به سطح سال 2005) دست پیدا کند.
ارسال نظر