هر آنچه از F22 رپتور باید بدانید

 رپتور یک هواگرد رادارگریز معمولی نیست. این جت جنگنده نسل پنجم محصول شرکت لاکهید مارتین و از تکنولوژی رادارگریزی استفاده می‌کند و از زمان معرفی خود، همچنان به عنوان یک دستاورد نظامی برتر جایگاه خود را حفظ کرده است. اگرچه ارتش آمریکا تسلیحات و وسایل نقلیه مختلفی را به دیگر ارتش‌های جهان صادر می‌کند، اما کنگره آمریکا با فروش F22 رپتور موافقت نکرد و این پرنده تنها در نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا خدمت می‌کند بطوریکه حتی اصلی‌ترین هم پیمان‌های ایالات متحده یعنی انگلیس، کانادا و استرالیا نیز در صورت درخواست این جنگنده را نخواهند داشت.

رپتور اولین جنگنده‌ای است که سوپرکروز، ابر مانورپذیری، رادار گریزی و ترکیب حسگرها را یکجا دارد و از این طریق برتری هوایی فوق‌العاده‌ بالایی را برای خلبان خود ایجاد می‌کند.

F22 رپتور نخستین پرواز خود را در هفتم سپتامبر 1997 انجام داد و به صورت رسمی در سال 2005 خدمت در نیروی هوایی آمریکا را آغاز کرد. از آن زمان، 195 فروند از این جت جنگنده تولید شده است که هشت فروند برای انجام آزمایشات و 187 فروند دیگر کاملا عملیاتی و در خدمت نیروی هوایی آمریکا قرار گرفتند.

در زمان توسعه، نقش اصلی تعریف شده برای F22 رپتور خدمت به عنوان یک جنگنده برتری هوایی بود. اما فناوری‌های مدرن این پرنده توانمند قابلیت‌های بیشتری برای آن فراهم می‌کنند که از آن جمله می‌توان به حمله به اهداف زمینی و جنگ الکترونیک اشاره کرد.

اگرچه F22 به طور جدی حضور در میدان نبرد را تجربه نکرده است (یک اسکادران برای بمباران مواضع داعش در سوریه اعزام شدند) اما باور عمومی بر این است که پیشرفته‌ترین و توانمندترین جنگنده برتری هوایی ساخته شده تاکنون است.

طی سال‌های نخست خدمت در ارتش آمریکا، مشکلات زیادی برای F22 پیش آمد و به پژوهش‌های بسیاری برای رفع آن‌ها نیاز بود. به عنوان نمونه، بسیاری از خلبانان که با F22 پرواز می‌کردند دچار مشکلات سلامت می‌شدند. پس از تغییرات متعدد در سیستم‌های تامین اکسیژن، در نهایت این مشکلات برطرف شدند.

F22 نسبت به جت جنگنده F35 که دیگر جنگنده نسل پنجم نیروی هوایی آمریکا محسوب می‌شود، توانایی بیشتری در حمل تسلیحات دارد. F35 می‌تواند در مجموع حدود 2585 کیلوگرم بمب و موشک را حمل کند در شرایطی که F22 بیش از دو برابر این میزان توانایی حمل تسلیحات دارد. F22 دارای چهار نقطه اتصال سلاح روی بال‌های خود است که امکان حمل حدود 2268 کیلوگرم سلاح، مخازن سوخت خارجی یا موشک هوا به هوا را فراهم می‌کنند. همچنین، این جت جنگنده دارای سه قسمت حمل سلاح داخلی است.

جهت‌دهی رانش یکی دیگر از ویژگی‌های F22 رپتور است که در افزایش توانایی‌های پروازی این جت جنگنده نقش مهمی ایفا می‌کند. نازل‌های جهت‌دهی رانش طراحی شده برای F22 امکان دستیابی به سطح بالاتری از مانورپذیری را فراهم می‌کنند. این هواپیما چه در سرعت‌های فراصوت و چه فروصوت از توانایی بالایی در ارائه مانورهای مختلف برخوردار است.

خلبان F22 رپتور در کابینی منحصر به فرد و مجهز به فناوری‌های مختلف قرار می‌گیرد. کابین این جت جنگنده دارای یک سیستم پشتیبانی از زندگی ارتقا یافته است و نخستین کابین خلبان سازگار با عینک‌های دید در شب است. کابین F22 از سیستم نمایشگر نصب شده روی کلاه ایمنی (Helmet Mounted Display System) پشتیبانی می‌کند که از تمرکز خلبان بر فعالیت‌های خود به شیوه‌ای پایدار اطمینان حاصل می‌کند.  

ویژگی ها

جنگنده F22 به عنوان یک جنگنده نسل پنجم دارای ویژگی‌های منحصر به فرد و مدل ارتقا یافته‌ی جنگنده‌های نسل قبل خود می‌باشد که از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کابین خلبان

F22 دارای کابین شیشه‌ای Glass Cockpit با دستگاه‌های پرواز کاملا دیجیتالی است که اطلاعات جمع آوری شده را بر روی ال ‌سی ‌دی های جلوی خلبان نمایش می‌دهد.

در این جنگنده سامانه صفحه ‌کلیدی به نام «صفحه کنترل مجتمع» برای وارد کردن داده‌های خلبان خودکار، ناوبری و ارتباطات وجود دارد.

دو نمایشگر در اطراف صفحه کنترل مجتمع برای نمایش داده‌ها و یا هشدارهای مجتمع، داده‌های ارتباطی، ناوبری، شناسایی و نمایش میزان سوخت موجود و دستگاه‌های در حالت آماده ‌باش پرواز به کمک خلبان می‌آیند.

پنهان‌کاری

طراحی F22 دارای سیستم استتار راداری است به طوری که شناسایی آن توسط رادار را بسیار مشکل می‌کند و با هدف کاهش سطح مقطع راداری، شکل بدنه تغییر یافته ‌است به طوریکه در طراحی بدنه آن، هرگونه سطح ناهموار که باعث بازتاب امواج راداری می‌شود، حذف شده و به سطوحی بدون شکستگی تبدیل گشته‌اند و حتی ورودی هوای موتورها هم بر اساس اصل استتار طراحی شده‌اند.

هواپیما F22برای جلوگیری از انعکاس امواج توسط مقاطع ناصاف، موشک‌ها و یا جنگ افزارهای خود را در جایگاه‌هایی ویژه نگهداری کرده و تنها در زمان شلیک به سرعت از جایگاه داخلی خارج شده و پوشش آن دوباره به حالت اول باز می‌گردد. 

رادار

این جنگنده دارای رادار غیرفعال و نهان برای کشف سیگنال‌های راداری بوده که دارای 30 آنتن در قسمت بال‌ هواپیما و بدنه آن می‌باشد و از هر طرف و از هر زاویه‌ای این جنگنده را پوشش می‌دهند.

رادار F22 برای جلوگیری از رهگیری شدن بیش از 1000 بار در ثانیه فرکانس خود را تغییر می‌دهد و به این ترتیب از طریق امواج راداری نیز شناسایی و رهگیری نمی‌شود و نیز همچنین می‌تواند پیوسته شکل،قدرت و جهت امواج را نیز تغییر دهد که این امر نیز کمک شایانی به پنهانکاری‌اش می‌کند.

در هواپیماهای جنگنده با رادار معمولی خلبان خود باید کنترل رادار را برای پویش اطراف انجام دهد و خود پرتو رادار را برای قفل کردن راداری انجام دهد و تصمیم با خودش است، اما در F22 خلبان تنها تصمیم نهایی را نمی‌گیرد، به عنوان مثال سنسورها وقتی یک هواپیمایی دشمن را کشف می‌کنند آن را مثل یک مثلث قرمز به خلبان نشان می‌دهند.

موتور رپتور

موتور قدرتمند این جنگنده ساخت کمپانی Pratt & Whitney یک انقلاب در طراحی و مکانیک می‌باشد که تجربه 40 سال تحقیق موفق را در خود مخفی کرده است.

موتور F119-PW-100 پیشرفته ترین موتور ساخته شده تاکنون برای یک جنگنده است که با توان ایجاد قدرت بالا و برتری بدون رقابت مخصوص برتری هوایی و جنگ در قرن جدید ساخته شده است.

یکی از توانایی‌های این موتور این است که می‌تواند بدون استفاده از پس سوز به سرعت فراصوت برسد در صورتی که مصرف سوخت مناسبی در این حالت داشته باشد زیرا در این جنگنده دستیابی به سرعت‌های فراصوت (بیش از 1.82 ماخ) با استفاده از پس سوز ممکن خواهد بود.

موتورهای این جنگنده درون یک جایگاه پنهان شده‌اند تا در صورت برخورد احتمالی موشک، آسیب فقط به یک موتور وارد شود، چون دو موتور ساختاری جداگانه داشته و آسیب به یکی از آن‌ها مانع عملکرد موتور دیگر نمی‌شود.

تنوع تسلیحاتی

جنگنده F22 از قاعده دید اول-شلیک اول پیروی می‌کند یعنی قبل از دیده شدن توسط دشمن، خلبان F22 هواپیمای دشمن را بر روی صفحه رادار خود دیده، آن را شناسایی کرده و به سمت‌اش شلیک می‌کند و نیز زودتر از منطقه نبرد دور می‌شود.

همچنین سیستم نشانه گیری با کلاه هلمت خلبان نیز در این جنگنده وجود دارد که خلبان تنها با نگاه به هدف می‌تواند روی آن لاک کند.

نبرد هوایی

مهمترین هدف مشخص شده برای جنگنده F22 عملیات هوایی است که به این منظور، حمل 6 موشک میان برد پیشرفته AIM-120C/D AMRAAM به همراه دو موشک کوتاه برد AIM-9X Sidewinder برای این جت جنگی تعریف شده است.

با وجود قدرتمند بودن F22 در عملیات‌های برد متوسط و برد بالا، این جت جنگی با داشتن سیستم نشانه گیری توسط کلاه هلمت خلبان، در نبردهای نزدیک قدرت بالایی در نابود کردن اهداف خود خواهد داشت.

نبرد هوا به زمین

در ابتدا این جنگنده فقط به جهت نبردهای هوا به هوا طراحی شده بود، اما بعد توانایی یک بمب افکن استراتژیک نقطه زن مدرن نیز به این جنگنده داده شد.

F22 با توانایی حمل دو بمب 454 کیلوگرمی هدایت شونده ماهواره‌ای بسیار دقیق و یا 8 بمب 114 کیلوگرمی گلایدری هدایتی بسیار دقیق با توانایی نشانه روی با توان انفجاری بالا و قوی که به روش اینرسیایی و ماهواره‌ای هدایت می‌شوند و 110 کیلومتر برد دارند و 2 موشک پیشرفته آمرام مجهز می‌شود.

چه هواپیمایی‌ای بهتر از F22 که حتی از بمب افکن B2 هم رادارگریزتر و پنهانکارتر است و هم سرعت بیشتری دارد که یکی از مهمترین علل ساخت بمب‌های گلایدری هدایت شونده با دقیق بالا و با توانایی نقطه زنی با توان انفجاری عالی و قوی وجود F22 و F35 بوده است.

همچنین این جنگنده دارای یک توپ گتلینگ 20 میلیمتری شش لول نیز می‌باشد.

به دلیل سابقه درخشان این جنگنده و نیز قابلیت به روز شدنش در هر زمان، نیروی هوایی آمریکا قصد دارد تا از F22 رپتور به عنوان یک قدرت جدا نشدنی برای سال‌های آینده ارتش خود استفاده کند.

F22 در یک نگاه:

نوع: هواپیمای جنگنده و جاسوسی

تعداد خدمه: ۱ نفر خلبان

کشور سازنده: ایالات متحده آمریکا

شرکت سازنده: لاکهید مارتین و بویینگ

نخستین پرواز: سپتامبر ۱۹۹۷

تاریخ رونمایی: ۱۵ دسامبر ۲۰۰۵

وضعیت کنونی: فعال

بکارگیرنده: نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا

آغاز ساخت: ۱۹۹۶

تعداد ساخته ‌شده: ۱۹۵ فروند تا کنون

بهای هر فروند: ۱74 میلیون دلار تا سال ۲۰۰۹

نوع هواپیما: تک سرنشین

حداکثر سرعت: 2469 کیلومتر بر ساعت (معادل 2ماخ)

برد عملیاتی: ۲۹۶2 کیلومتر

سقف پرواز: ۱۹۸۱۲ متر

پیشرانه: دو عدد موتور توربوفن