اغتشاشات هوایی(Turbulence) به چند دسته تقسیم میگردند؟

مقاله اختصاصی - مهران اشرفی

اغتشاشات هوایی که در بین مردم به چاله های هوایی شهرت دارند، به دلایل مختلفی و در هر ارتفاعی از سطح زمین رخ میدهند. یکی از رایج ترین اغتشاشات، Low level turbulence ها هستند. این نوع اغتشاشات در ارتفاعات پایین و در نزدیکی سطح زمین رخ میدهند و به دو دسته تقسیم میگردند.

دسته اول اغتشاشاتی هستند که به دلیل حرکت جریانات هوا از روی سطوح نامسطح مانند تپه ها، ساختمان ها، درختان و غیره به وجود می آیند. به این نوع اغتشاشات، اغتشاشات مکانیکی گفته میشود.

دسته دوم به دلیل داغ شدن قسمتی از سطح زمین نسبت به سطوح اطراف، به خصوص در هوای داغ تابستان، میباشد که منجر به بالا رفتن هوایی که بر روی سطح داغ قرار دارد میشود. این جریان هوای بالارونده بر روی هواپیمایی که در نزدیکی سطح زمین در حال پرواز میباشد برخورد کرده و باعث ایجاد تکان هایی در هواپیما میشود.به این نوع اغتشاشات, نیز اغتشاشات حرارتی گفته میشود.

انواع دیگری از اغتشاشات نیز وجود دارند. ابر های کومولوس به دلیل ماهیت ساختاری خود، دارای جریان های شدید بالارونده و پایین رونده در داخل خود میباشند. زمانی که هواپیما در زیر این ابر ها، داخل این ابرها، وحتی در اطراف این ابرها در حال پرواز باشد، هواپیما دچار تکان های نسبتا شدیدی خواهد شد.

یکی دیگر از انواع معروف این اغتشاشات، Mountain wave ها میباشند.زمانی که جریان هوا از روی قله کوه ها عبور میکند، شروع به نوسان کرده و به طور متوالی به بالا و پایین میرود.این جریان هوای نوسان کننده گاهی به قدری در ارتفاعات بالا شکل میگیرد که حتی تا لایه دوم اتمسفر، یعنی استراتوسفر نیز میرسد. 

یکی از نشانه های وجود این اغتشاشات، وجود ابری بر روی نوک کوه و همانند کلاه بر روی قله آن میباشد که به این نوع ابر، Cap cloud گفته میشود. در طول جریانات نوسانی نیز ابرهایی به شکل لنز به وجود می آیند که به Lenticular مشهور میباشند و نشانه ای دیگر از وجود اغتشاشات در آن محل میباشند. پرواز در نزدیکی این جریانات, به خصوص در زیر این جریانات به دلیل وجود اغتشاشات شدید، بسیار خطرناک میباشد.

نوع دیگری از اغتشاشات نیز Clear Air Turbulence میباشد. این پدیده معمولا در ارتفاعات بالای 15000 پایی رخ میدهد و ویژگی آن این است که هیچ نوع نشانه ای جهت تشخیص آن وجود ندارد. حتی در هوای بسیار صاف نیز این نوع اغتشاشات ممکن است وجود داشته باشند. دلیل ایجاد این نوع اغتشاشات، فعل و انفعالات لایه های هوا با سرعت های متفاوت با یکدیگر است. به طور کلی اغتشاشات در گزارشات به 4 دسته Light,Moderate,Severe,Extreme که بر اساس شدت میباشد، دسته بندی میگردند.

منبع:Meteorology oxford