فرودگاه رامسر، آشیانه پرنده

باورهای سیاسی ممالک توسعه یافته یا در حال توسعه، حمل و نقل را چون آبِ مایه حیات، موثر در توسعه و تداوم حیات اقتصادی می داند و در این میان حمل و نقل هوایی با محور مدیریت زمان و هزینه فرصت ، نقشی انکار ناپذیر در بستر توسعه یاد شده دارد. در روزهای اخیر و با توجه به افتتاح مقدماتی باند و سطوح پروازی فرودگاه رامسر، نشانه‌هایی از فرصت‌های تبلور منطقه‌ای  مبرهن گردید که همراه با ظرفیت‌های بالقوه موجود و تصویب طرح مناطق سه گانه آزاد تجاری در مجلس شورای اسلامی و تعیین منطقه غرب استان با محور شهرستان نوشهر به عنوان منطقه آزاد تجاری و گردشگری، نقش دو فرودگاه رامسر و نوشهر به عنوان دو بال اصلی سرعت توسعه و تحقق کیفی مصوبه اخیر و استفاده بهینه از فرصت های حاکم، غیر قابل کتمان است.

فرودگاه رامسر که پیش از این مفتخر به لقب زیباترین فرودگاه کشور بوده و زین پس فرودگاهی ساحلی نیز شناخته می شود، با قدمتی بیش از نیم قرن در فعالیت‌های فرودگاهی و خدمات هوانوردی، از قدیمی‌ترین فرودگاه‌های غیر نظامی و تجاری ایران محسوب می شود که در طول این دوره،  نگاه حاکم بر آن صرفاً به عنوان فرودگاهی برای رفع نیاز زنجیره سفر بوده است که شرکت هواپیمایی ملی وقت و یا  جمهوری اسلامی و همین طور شرکت هواپیمایی پارس تا پیروزی انقلاب اسلامی، خدمات پروازهای برنامه ای را ارائه می کردند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز با نگاه توسعه خدمات عمومی به مناطق کمتر برخوردار، شرکت هواپیمایی آسمان نقش موثری در حیات این فرودگاه داشته است.

با توجه به سیاست‌های تحول محوری مستند در برنامه‌های توسعه کشور و افق چشم انداز و توجه به فرصت‌های رشد اقتصادی منطقه بر پایه توسعه گردشگری، با هدف امکان سازی برقراری شبکه پروازی جدید و افزایش ظرفیت عرضه و پذیرش صندلی پرواز بیشتر در هر فرکانس پروازی، طرح توسعه فرودگاه رامسر، از بزرگترین طرح‌های عمرانی شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران ، کلید زده شد. فارغ از چگونگی اجرای برنامه توسعه و نقدهای احتمالی که در حوصله این یادداشت نیست، فرودگاه رامسر واقع در عروس شهرهای ایران عزیز و در نزدیک ترین حد فاصله کوه و دریا و طبیعی ترین جغرافیا، بر مزیت‌های رقابتی آن به نسبت سایر فرودگاه‌ها و دیگر مناطق شهری افزوده است که این امر نشان از  نقش استراتژیک فرودگاه در فرصت‌های متولد شده جدید در منطقه دارد.

در نظام طبقه بندی اقتصادی، فرودگاه رامسر فرودگاهی منطقه ای است که برنامه توسعه کسب و کار فرودگاهی آن نیز باید بر اصل منطقه ای تبیین گردد و این برنامه فرودگاه را به عنوان قطب شبکه پروازهای کوتاه و میان برد، مطرح خواهد کرد. بنابراین با توجه به افزایش شرکت‌های هواپیمایی و مشخصاً رشد ناوگان منطقه ای و کوتاه برد ، به طور حتم فرودگاه رامسر به عنوان درگاه اقتصاد گردشگری شمال کشور، در بسته توسعه شبکه پروازی و رشد فرکانس پرواز شرکت های هواپیمایی قرار خواهد گرفت که نقش دیپلماسی اقتصادی، مدیریت منطقه‌ای و استفاده هوشمند و هدفمند از زیرساخت شهری، در تحقق شکوفایی آن اجتناب ناپذیر است.

حال اراده ملی در توسعه مناطق کشور و به طور مشخص در حوزه هوانوردی و فرودگاهی و توجه به تاثیر آن در رشد اقتصاد صنعتی و خدماتی ، شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران را بر آن داشت تا نسبت به بهسازی زیربنایی، شناسایی ظرفیت‌های بهره ور و ارتقا فرصت‌های خدمات با درک زنجیره ارزش و اثر گذاری القایی در دیگر بخش‌ها و در مسیر سیاست‌های توسعه اندیشی ملی و برخواسته از بطن اسناد فرادستی، اقدام نماید.این فرودگاه می تواند به عنوان نماد و قلب تپنده توسعه شهری و منطقه‌ای قلمداد شود که خود موتور محرک اقتصاد در سیاست‌های توسعه محور منطقه مرکزی شمال کشور بوده و نقشی استراتژیک در تبلور منطقه آزاد تاسیس شده  دارد.

این شهر زیبا به دلیل موقیعت سوق الجیشی خاص که با ۸۰ کیلومتر از دو سمت غربی و شرقی، از اصلی‌ترین دسترسی جنوبی رشته کوه‌های البرز و استان‌های همجوار و کریدور جنوب به شمال  دور مانده است تنها با درگاه هوایی  می تواند از مسیر توسعه جا نماند و آن جز توجه به فرودگاه رامسر و ایجاد بستر توسعه مسیرهای هوایی حاصل نمی شود که این راهبرد نه تنها شهرستان رامسر که مناطق غربی استان مازندران و شرقی استان گیلان با مجموع جمعیت ۷۴۰ هزار نفری را تحت تاثیر مستقیم قرار میدهد.

لذا نیمی از برنامه توسعه فرودگاه رامسر با احداث باند و تطویل سطوح پروازی و طراحی نظام عملیات هوانوردی جدید پیموده شده است و تحقق کیفی و کمی چشم انداز اثر گذار بر توسعه منطقه، در توسعه نیمه دوم فرودگاه و همان تصویب طرح جامع، افزایش ظرفیت اعزام و پذیرش مسافر با بهسازی و توسعه ترمینال، ساختمان تکنیکال بلاک، ارتقا دستگاه های ناوبری وکمک ناوبری و رفع موانع حریم باند نهفته است که این امر نیز با همدلی مسئولان منطقه ای و اراده جهادی در سطوح عالی و ملی کشور  به طور یقیین دست یافتنی است.

برنامه‌ریزی‌های اساسی در توسعه هوانوردی عمومی تجاری و شخصی و تغییر راهبرد به سوی سیستم حمل و نقل هوایی هواپیماهای کوچک و یا SATS با ماهیت پروازهای غیر برنامه ای دربستی، بدون شک فرصت رشد اقتصادی در دو بعد فرودگاهی و منطقه ای به همراه خواهد داشت و فرودگاه رامسر را بیش از پیش به عنوان دروازه ورود سرمایه  مطرح خواهد کرد.ایجاد فرصت توسعه گردشگری هوایی با تاسیس کسب وکارهای کوچک هوانوردی، فرصت برقراری شبکه پروازی ایرتاکسی و کامیوتر در شعاع زیر ۱۵۰ ناتیکال مایل و به مقاصد نزدیک چون مراکز استان‌های تهران، مازندران و گیلان و استفاده از ظرفیت‌های فرودگاهی بزرگتر نزدیک و شکل‌گیری شبکه Hub & Spoke با همکاری بین شرکت‌های هواپیمایی و توجه به حمل و نقل هوایی دربستی و خصوصی با محور گردشگری و مشخصاً توریست درمانی از دیگر فرصت‌هایی است که فرودگاه جدید رامسر به عنوان قطب هوانوردی عمومی شمال ایران  پیش کش این منطقه خاص کشور  می کند.

در بعد توسعه شبکه پروازی یا Rout Development ، با افتتاح فاز اول فرودگاه  امکان برقراری مسیرهای جدید یا افزایش ظرفیت عرضه صندلی پرواز با تغییر سایز ناوگان در مسیرهای فعلی  وجود خواهد داشت و از این پس، سهم بازار شرکت‌های هواپیمایی از فرودگاه رامسر که پیش از این تنها متعلق به دو شرکت بوده است، افزایش خواهد یافت.شرکت‌های هواپیمایی دیگر که ناوگانی در ظرفیت پذیرش فرودگاه رامسر را دارند، امکان برقراری پروازهای جدید را خواهند داشت و بدون شک این شرکت‌ها به عنوان شرکای تجاری شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در مسیر توسعه منطقه غرب استان مازندران و شرق استان گیلان و مشخصاً با محور شهرستان رامسر قرار خواهند گرفت و فرصت تحقق چشم انداز رشد را بیش از پیش محیا خواهند کرد.

توجه به دیپلماسی اقتصادی با کشورهای هم مرز و تاثیر آن در ارتقا سطح مبادلات و توسعه روابط سیاسی و اقتصادی، از دیگر فرصت هایی است که فرودگاه رامسر در پیش رو توسعه دو استان مازندران و گیلان خواهد گذاشت. از طرفی تبیین سیاست های مدیریت شهری و منطقه ای در تبلور ظرفیت های بالقوه این منطقه  مسبب تولد تقاضاست که خود در رشد اقتصاد فرودگاهی موثر است.بنابراین فرودگاه رامسر و بعد توسعه شبکه پرواز با مشارکت شرکت‌های هواپیمایی فعلی و جدید التاسیس تاثیری القایی و انعکاسی در صنایع مختلف منطقه به خصوص صنعت گردشگری داشته و این ظرفیت‌های الهی و طبیعی که بنیان اقتصاد توریستی است، مکمل رشد اقتصاد فرودگاه  خواهد بود و این رابطه دو سویه هیچ گاه نباید متزلزل شود؛ در این بین شرکت‌های هواپیمایی و دیگر شرکت‌ها و کسب و کارهای مرتبط  نقشی انکار ناپذیر دارند.

فرودگاه رامسر به عنوان درگاه استراتژیک در تلاقی تجارت و اقتصاد با پیوست‌های فرهنگی و گردشگری نقش کلیدی در توسعه مناطق مرکزی شمال کشور دارد که این امر با متوسط شبکه پرواز ۲ ساعت در مقاصد داخلی و کمتر از ۳ ساعت در مقاصد بین المللی منطقه ای امکان پذیر است و لذا نقش آن در بلوغ اقتصادی منطقه که خود پویایی اقتصاد فرودگاهی را نیز به همراه دارد، حائز اهمیت است و لذا توجه به توسعه نهایی فرودگاه از ضرورت هاست.

فرودگاه رامسر می تواند محرک ابعاد صنعت گردشگری از جمله گردشگری طبیعی، گردشگری درمانی و سلامت، گردشکری تفریحی، گردشگری هوایی، گردشگری فرهنگی و تاریخی، گردشگری دریایی، گردشگری غذایی و گردشکری کشاورزی با محور روستایی در سطوح داخلی و بین المللی بوده که خود نشان دهنده اهمیت آن در اعتلای اقتصاد منطقه است. استفاده از ظرفیت‌های گردشگری اسلامی و حلال با هدف گذاری کشورهای مسلمان که تنها از راه فرودگاه و ایجاد فرصت در برقراری شبکه پروازی ممکن است ، از جمله امتیازات استثنایی فرودگاه رامسر برای توجیه توسعه و مزیتی رقابتی به نسبت سایر مناطق کشور است. استفاده از فرصت‌های گردشگری زیارتی با محور مشهد مقدس در رونق مناطق سیاحتی شمال کشور به عنوان تکمیل کننده زنجیره سفر با توسعه فرودگاه‌های استان‌های شمالی از جمله رامسر  امکان پذیر خواهد بود.

حال با توجه به تاثیرات بنیادی در ایجاد بستر توسعه و فرصت‌های رشد در تمامی ابعاد اقتصادی ناشی از فرودگاه رامسر سوالی جدی در فضای واگرایی اندیشه راهبردی  تبیین می شود. به طور یقیین در درک مدیریت هوانوردی، فرودگاه نقشی زیرساختی دارد و ابزار بهره برداری در نقش شرکت‌های هواپیمایی نهفته است. شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در یک سال اخیر اراده ای جدی در رفع موانع امکان بهره‌وری این سرمایه گذاری عظیم منطقه داشته است و برای تکمیل آن و تحقق بهشت زیبای ترسیم شده صدرالاشاره، همچنان فازهای بعدی  توسعه را در اولویت قرار داده است. لذا این شرکت ملی، نقش زیرساختی خود را به خوبی در حال ایفا و اجراست. اما بعد دوم و روی دیگر سکه تکامل، شرکت‌های هواپیمایی هستند که استفاده از این ظرفیت فرودگاهی را برای رشد اقتصادی خود، انتخاب می کنند. چالش اساسی پیش رو چگونگی جذب این شرکت‌ها در برقراری پروازهای جدید و توسعه شبکه پروازی است که استراتژی راه به رامسر و تسهیل حمل و نقل با رویکرد سرعت و ایمنی محقق شود.

برقراری راه و مسیر هوایی و ایجاد تسهیلات و فرصت سفر  یقیناً حجم گردشگران و سرمایه داران و سرمایه گذاران را از مناطق کشور در مرحله اول و شاید از سایر کشورهای منطقه در مرحله دوم با میانگین زمانی ۲ الی ۳ ساعت به سوی رامسر سرازیر کند که نتیجه آن افزایش تقاضا در همه فرصت‌های بنیادی اقتصادی و اجتماعی است. برای تحقق چنین هدف دارای اهمیتی دو راه پیش روی مسئولان محلی و استانی قرار دارد . بخش مهمی از سرمایه‌گذاری در زیرساخت، انجام و بخش اندکی در تکمیل آن و افزایش بهره‌وری فرودگاه در حال انجام است.

راه اول نیاز به توجه به سرمایه گذاری در بخش بهره‌برداری است. در این بین سرمایه گذاران ملی و منطقه ای باید نسبت به تأسیس یا راه اندازی یک شرکت هواپیمایی کوچک و بومی و یا حداقل با تملک ناوگان هوایی و استقرار آن در فرودگاه رامسر  نسبت به همکاری با سایر شرکت‌های هواپیمایی دارای پروانه بهره برداری عملیاتی اقدام کنند. این روش، راهبردی است که در بیشترین نقاط دنیای امروز دیده می شود و متناسب با مدل کسب و کار ، شرکت های کوچک و با ناوگانی کوچک ایجاد و نسبت به برقراری شبکه پروازی از هاب و یا پایگاه عملیاتی خود به سایر مقاصد در بازار هدف منطقه مطبوع در دو بخش پست، بار و مسافر  اقدام می کنند.  در این بین شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران  در راهبرد جدید خود  فرصت بهره برداری را با طراحی برنامه شرکت‌های هواپیمایی مجازی در توسعه هوانوردی عمومی ایجاد کرده که سرمایه گذاران می توانند از آن استفاده کنند.

راه دوم در رسانه‌ها و توجه به بازاریابی‌های نوین و هدایت افکار در دو بخش داخلی و بین المللی است. برند رامسر در افکار عمومی نیاز به بازپروری و بهسازی داشته تا از این مسیر، هویت این شهر رحمت و فرصت‌های پیش رو آن  معرفی گردد. متولیان بخش خصوصی، رسانه‌های بومی و سایر رسانه‌های مکتوب، بصری و رادیویی در سطوح ملی و استفاده از ظرفیت‌های بازاریابی دیجیتال، باید در این هدف قرار بگیرد. وسعت کیفی شهر رامسر  بی شباهت با کشور ترکیه نیست که خروج از انزوای اجتماعی و اقتصادی این کشور و از سال ۲۰۰۱  با تمرکز بر احیا شرکت هواپیمایی ترکیش و توجه به قدرت رسانه  حاصل شد و امروزه این کشور  سردمدار اقتصاد توریستی در تمامی ابعاد آن است. بنابراین توجه به برند و هدایت افکار، منتهی به ایجاد تقاضای سفر و متعاقباً مسبب فرصت توجیه پذیر برای شرکت‌های هواپیمایی در برقراری مسیر پروازی است.

از طرفی تداوم اراده ملی و در سطوح عالی دولت و مشخصاً وزارت راه و شهرسازی و شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران و همکاری مردم و سایر نهادها در رفع موانع حریم باند و افزایش بهره‌وری عملیات هوانوردی و فرودگاهی، سرعت توسعه را با ایجاد بستر جذب شرکت‌های هواپیمایی افزایش خواهد داد و افتتاح سطوح پروازی جدید در پنجمین روز خرداد ماه سال جاری  به معنای اتمام همه چیز نیست ،از طرفی دیگر  فرودگاه به معنای قطعی تبلور نخواهد بود.  فرودگاه رامسر، آشیانه پرنده است و نه خود آن.