چگونه سیستم خلبان خودکار و آموزش ناصحیح خلبانان باعث کشته شدن ۲۶۴ سرنشین گردید؟

چگونه سیستم خلبان خودکار و آموزش ناصحیح خلبانان باعث کشته شدن ۲۶۴ سرنشین گردید؟

 

۲۶ آپریل ۱۹۹۴می‌باشد. یک فروند هواپیمای ایرباس ۳۰۰ متعلق به شرکت هواپیمایی چاینا ایرلاینز قرار است فرودگاه بین المللی تایوان را به مقصد فرودگاه ناگویا واقع در کشور ژاپن به همراه ۲۵۶ مسافر و ۱۵ خدمه ترک نماید. ۱۵۳ نفر از مسافرین ملیتی ژاپنی داشته که در حال بازگشت از تعطیلات می‌باشند. خلبان پرواز کاپیتان وانگ لو-چی و کمک خلبان پرواز خلبان چانگ منگ جانگ می باشند. پس از انجام مراحل پیش از پرواز،  پرواز شماره ۱۴۰ خطوط هوایی چاینا ایرلاینز سرانجام در ساعت ۱۶ و ۵۳ دقیقه فرودگاه تایوان را ترک می‌کند و در مسیر پروازی خود به سمت ناگویا قرار می‌گیرد. هواپیما پس از گذشت حدود سه ساعت از پرواز به نزدیکی ناگویا رسیده و خلبانان پرواز شماره ۱۴۰ اقدام به کاهش ارتفاع می کنند.

آنان یک به یک مراحل تقرب به باند فرودگاه ناگویا را انجام داده و جهت فرود در این فرودگاه چک لیست های لازمه را انجام می دهند. هواپیما به فاصله شش کیلومتری باند فرودگاه می رسد، همه چیز به خوبی در حال انجام می باشد که ناگهان دماغه هواپیما به شدت بالا می‌رود. رعب و وحشت مسافران را در برگرفته و برخی از آنان آغاز به فریاد کشیدن می کنند، گویی موتورهای هواپیما با آنکه دماغه هواپیما به بالا رفته توان بالا کشیدن هواپیما را نداشته و هواپیما به شدت در حال کاهش ارتفاع می‌باشد.  هواپیما همانند سنگی در حال پرت شدن به سمت پایین بوده و تلاش خلبانان برای تحت کنترل درآوردن هواپیما بی‌فایده می‌باشد. سرانجام هواپیما به شدت به زمین برخورد کرده و منفجر می گردد. نیروهای امدادی و آتش‌نشانی پس از گذشت چند دقیقه خود را به محل سانحه می‌رسانند و با صحنه دلخراشی روبه‌رو می‌گردند.

 

تقریبا تمامی مسافرین و خدمه در دم جان باخته اند. در این میان تنها ۷ نفر از مسافرین زنده مانده و ۲۶۴ مسافر جان می‌بازند. بررسی علل وقوع سانحه به سرعت توسط بازرسان ایمنی و سوانح آغاز می گردد. بازرسان آغاز به بررسی وجود هرگونه سرنخی در مورد انجام حملات تروریستی و مورد هدف قرار گرفتن هواپیما توسط موشک می کنند. بازرسان پس از کشف نوک هر دو بال، دماغه و دم هواپیما در محل برخورد به این نتیجه می‌رسند که هواپیما در آسمان دچار انفجار نشده است و آزمایشات انجام گرفته بر روی قطعات هواپیما، وجود هرگونه مواد شیمیایی و منفجره را رد می‌کنند. یکی از شاهدان وقوع سانحه به بازرسان می گوید که پیش از وقوع آن دیده که دماغه هواپیما به شدت بالا رفته اما هواپیما همانند یک تکه سنگ به زمین افتاده و منفجر شده است. این ادعا بازرسان را به یک حقیقت می رساند، وامانده شدن هواپیما.  واماندگی در حقیقت به از بین رفتن نیروی لیفت وارد شده به هواپیما گفته میشود. جریانات هوای گذرنده از سطوح بالایی و زیرین بال های هواپیما باعث به وجود آمدن نیرویی به سمت بالا و در زیر بال های هواپیما به نام لیفت می گردند که باعث به پرواز درآمدن هواپیما می شوند. به تغییر شکل و ایجاد اغتشاش در این جریانات هوا که باعث از بین رفتن نیروی لیفت می گردد واماندگی گفته می شود. بالا رفتن شدید دماغه هواپیما باعث اغتشاش در این جریانات هوا شده و به وامانده شدن هواپیما منجر می‌گردد. اما چگونه خدمه با تجربه پرواز ۱۴۰ نتوانستند یک هواپیمای مدرن را از حالت واماندگی با توجه به آموزش های بسیاری که دیده بودند نجات دهند؟ بررسی جعبه‌های سیاه هواپیما پاسخ این سوال را می‌دهند.

 

بازرسان با بررسی صداهای ضبط شده در کابین خلبان و داده های ضبط شده در پرواز و بررسی آنها با یکدیگر متوجه عاملی تلخ می گردند. در زمانی که هواپیما در حال کاهش ارتفاع و انجام آخرین مرحله تقرب بوده، در فاصله ۶ کیلومتری باند، درست چند ثانیه پیش از فرود بر روی آن، کمک خلبان به اشتباه و به صورت غیر عمدی سیستمی را که مربوط به خلبان خودکار بوده و از آن در هنگام اوج گیری مجدد در صورت صرف نظر از انجام فرود (در زمان وقوع مشکل فنی و یا اشغال باند توسط هر وسیله ای و یا ندیدن باند فرودگاه به دلیل شرایط بد آب و هوایی) استفاده می‌گردد را روشن کرده است. در هنگام فعال شدن این سیستم، اهرم های افزایش دهنده نیروی پیشرانش موتورها جلو رفته تا دوران و نیروی تولیدی موتور ها را افزایش دهند.

خدمه اقدام به تصحیح اشتباه صورت گرفته کرده و اهرم‌ها را به عقب و سکان کنترل را جهت حفظ کاهش ارتفاع هواپیما به جلو کشیده بودند، اما سیستم خلبان خودکار را خاموش نکرده بودند. این امر باعث مقاومت سیستم خلبان خودکار در برابر جلو رفتن سکان کنترل شده و در نتیجه این واکنش بیش از حد، باعث بالا رفتن بیش از حد دماغه هواپیما گردیده است. پس از وقوع این مشکل، خلبان پرواز که از انجام فرود صرفنظر کرده بود جهت اوجگیری مجدد و طبق عادت، سکان کنترل را به سمت خود کشیده تا دماغه هواپیما را جهت اوجگیری مجدد بالا برد در حالی که به دلیل بررسی ناصحیح ابزار پروازی، خبر از بالا بودن بیش از حد دماغه نداشته و این امر منجر به بیشتر بالا رفتن دماغه هواپیما گردیده است. در نهایت هواپیما وارد شرایط واماندگی شده و با زمین برخورد کرده است. تا این زمان این سانحه به‌ عنوان مرگبارترین سانحه در تاریخ شرکت هواپیمایی چاینا ایرلاینز و مرگبارترین سانحه در دنیا پس از سانحه شرکت هواپیمایی  ژاپن ایرلاینز که منجر به کشته شدن ۵۲۰ مسافر گردید شناخته شده است.