بررسی سانحه ایرباسA310 شرکت هواپیمایی تایلند

هواپیما به مقصد خود نزدیک ‌شده و کمک خلبان از برج مراقبت درخواست کاهش ارتفاع می‌کند، کوه‌های اطراف و شرایط جوی باعث شده که کیفیت صدا پایین بیاید به‌صورتی که این موضوع سه بار از برج مراقبت پرسیده می‌شود تا بالاخره کنترلر برج مراقبت پیام کمک خلبان را دریافت می‌کند.

هواپیما به فرودگاه کاتماندو که تربیهوان نام دارد بسیار نزدیک شده این فرودگاه یکی از چالش برانگیزترین فرودگاه‌های دنیاست و خلبانان مجبورند بخاطر کوه‌هایی که اطراف فرودگاه قرار دارند با شیب بیشتری ارتفاع خود را کاهش دهند.

حال خلبان درخواست می‌کند که از سمت جنوب روی باند 02 فرود بیاید زیرا این تصمیم خلبان باعث می‌شود تا هواپیما از خطر برخورد با کوه‌های مرتفع در امان باشد. در ادامه هنگامی که خلبان نزدیک باند مورد نظر می‌شود شرایط تغییر می‌کند و کنترلر به کمک خلبان اعلام می‌کند که به دلیل شرایط آب‌و‌هوایی نامناسب امکان فرود روی باند 02 وجود ندارد و هواپیما باید روی باند دیگری فرود آید.

این امر خلبان را مجبور به دور زدن قسمت شمال فرودگاه برای فرود روی باند مخالف می‌کند کاری که خلبان تمایلی به انجام دادن آن ندارد، به همین دلیل خلبان از فرود منصرف می‌شود و تصمیم می‌گیرد هواپیما را در فرودگاهی در هند به زمین بنشاند. پس از دقایقی اینبار کنترلر از آماده بودن باند 02 خبر می‌دهد، ارتفاع هواپیما برای فرود در این باند مناسب نیست به همین دلیل خلبان تصمیم می‌گیرد ارتفاع را 1000 پا افزایش دهد؛ پرواز در میان ابرها به شدت باعث کاهش دید خلبان شده و خلبان می‌خواهد بداند که چه هنگام می‌توانند فرودگاه را ببینند، ناگهان سامانه هشدار نزدیک شدن به زمین هواپیما (GPWS) اعلام خطر می‌کند، خلبان و کمک خلبان از این هشدار بهت زده می‌شوند، کمک خلبان با نگرانی می‌گوید دور بزن اما خلبان حدس می‌زند سیستم سامانه به اشتباه هشدار می‌دهد و پس از چند ثانیه هواپیما با کوه برخورد می‌کند و تمامی 113 مسافر و خدمه این پرواز جان خود را از دست می‌دهند.

هواپیما گمشده چگونه پیدا شد؟

هواپیما از رادار خارج شده به همین منظور تیم جست‌وجو به سمت جنوب کاتماندو اعزام شده‌اند تا هواپیما را پیدا کنند. 48 ساعت گذشته ولی هنوز ردپایی از هواپیما نیست که ناگهان روستاییان از پیدا کردن قطعاتی از هواپیما در شمال کاتماندو خبر می‌دهند.

باورش برای بازرسان سخت است و نمی‌توانند باور کنند محل سانحه در شمال کاتماندو است. به ناچار برای جست‌وجو به سمت شمال حرکت می‌کنند و درکمال ناباوری به محل سانحه می‌رسند و قطعاتی از هواپیما را پیدا می‌کنند.

هواپیما در قسمت پیشانی یک صخره با ارتفاع بیش از 11000 پا در کنار یک کوه دورافتاده سقوط کرده است.

سوال اینجاست که چرا هواپیما باید مسیر خود را تغییر دهد؟

جست‌وجو گران ضبط کننده صدای کابین (CVR) را پیدا می‌کنند اما این کمکی برای نشان دادن مسیر نمی‌کند، بازرسان می‌دانند که فرودگاه هیچ راداری ندارد بهترین راه برای رسیدن به این سرنخ پیدا کردن ثبت کننده اطلاعات پرواز است، بازرسان پس از کلی جست‌وجو دستگاه ثبت اطلاعات پرواز هواپیما (FDR) را پیدا می‌کنند که سرعت، مسیر و ارتفاع هواپیما را در لحظات مختلف هواپیما نشان می‌دهد.

اما چه چیز باعث این فاجعه شد؟

هنگامی که خلبان آماده نزدیک شدن به باند فرودگاه می‌شود همه چیز عادی به‌ نظر می‌رسد اما زمانی که خلبان به سمت هند تغیر مسیر می‌دهد به نظر می‌رسد تغیراتی در کابین خلبان رخ می‌دهد.

بازرسان جعبه سیاه هواپیما را بررسی کردند و متوجه شدند که کمک خلبان دیگر مسئول برقراری تماس‌های رادیویی نیست و کاپیتان با کنترلر برج مراقبت صحبت می‌کند، این امر خلاف قوانین است و با وجود حضور کمک خلبان در هواپیما خلبان نباید با کنترلر برج مراقبت ارتباط برقرار کند.

داده‌ها نشان می‌دهند به‌جای اینکه خلبان به سمت نقطه اعلام شده از طرف کنترلر برج مراقبت پرواز کند یک دور 360 درجه زده است به همین منظور بازرسان پرونده خلبان و کمکش را بررسی می‌کنند خلبان مردی آموزش دیده بوده و چندین بار در کاتماندو پرواز کرده؛ کمک خلبان نیز  تجربه زیادی داشته.

سوال اینجاست! چرا ایرباس با چرخش کامل در مسیری قرار گرفت که با کوه‌های شمال برخورد کند؟

بازرسان برای درک بیشتر سانحه از یک شبیه ساز استفاده کردند و متوجه شدند که به دلیل مشغله و استرس زیاد خلبان سکان هدایت هواپیما را بیش از حد چرخانده و به همین دلیل هواپیما در مسیر اشتباه قرار گرفته و به کوه‌های مقابل خود برخورد می‌کند.

آخرین قطعه این پازل!

چرا خدمه هواپیما متوجه نشدند که آنها با 360 درجه چرخش درحال برگشت به سمت کوه‌های بسیار مرتفع هیمالیا هستند؟ و چرا کنترلر متوجه نشد هواپیما کجاست؟

بازرسان با بررسی‌های بیشتر و نگاهی دقیق به قطب نمای کابین به جواب این سوال رسیدند. در قطب‌نمای کابین خلبان نشانه‌‌های جهت اصلی وجود ندارد (شمال، جنوب،شرق و غرب) به همین دلیل خدمه متوجه اشتباه خود نشدند زیرا گمان می‌کردند همه چیز تحت کنترل خلبان است ، شایداگر یک N درقطب‌نما بود مشکل حل می‌شد و این سانحه مرگ بار اتفاق نمی‌افتاد.

درست سه دقیقه قبل از این سانحه کنترلر از کاپیتان درباره‌ فاصله آن‌ها از فرودگاه سوال می‌کند و خلبان پاسخ می‌دهد که هواپیما در 8 کیلومتری فرودگاه قرار دارد اگر خلبان به سمت جنوب درحال پرواز می‌بود باید 40 کیلومتر از فرودگاه فاصله می‌داشت نه 8 کیلومتر، شاید اگر کنترلر برج مراقبت کنجکاوی بیشتری انجام می‌داد این سانحه هیچگاه اتفاق نمی‌افتاد.

در نهایت اما به این جمله می‌رسیم که یک اتفاق هیچ‌گاه باعث بروز یک سانحه نمی‌شود بلکه زنجیره‌ای از اتفاقات باعث رویدادن سوانح ناگوار می‌شوند.