ابزارهای ناوبری بیشتر کاربرد دارند یا چشم خلبان؟

     آیا تا به حال اندیشیده‌اید که خلبان تا چه حد از ابزارها و سامانه‌های کابین (همان دکمه‌ها و صفحه‌های رنگارنگ روبرویش!) و تا چه حد از دید عادی‌اش برای کنترل پرواز استفاده می‌کند؟

     بگذارید اینطور پاسخ بدهیم: در هوانوردی همواره قبل از هر چیز، به امکان وجود قوانینی بیندیشید که رویه کارها را معین کرده باشد. اصلا با این جمله چقدر موافقید؟ لطفا نظرات خودتان را در این مورد به ما بگویید.

شرایط پروازی IFR و VFR یعنی چه؟

     سازمان هواپیمایی بین‌المللی (ICAO) در «Annex 2، قوانین هوا» که ضمیمه‌ای بر کنوانسیون هوانوردی بین‌المللی است، مقرراتی وضع کرده تا خلبانان در جهت ایمنی خودشان و دیگران، طبق آن عمل و برنامه پرواز را بر پایه «قوانین پرواز چشمی (VFR)» یا «قوانین پرواز با ابزار (IFR)» تعیین کنند.

چه مواردی ممکن است خلبان را مجبور به پیروی از قوانین پرواز با ابزار کند؟

     خلبان می‌تواند برای راهبری پرواز از چشمهایش استفاده کند، مگر اینکه شرایط مختلفی پیش آید و طبق قوانین، مجبور به استفاده از ابزارهایش شود. برخی از بندهای این قوانین را به‌عنوان مثال می‌آوریم:

     در پرواز VFR، میدان دید و فاصله از ابرها یک مقدار حداقل دارد که در یک حالت، بر اساس ارتفاع پرواز معین شده‌است:

1. در ارتفاع 10000 پایی از سطح دریا (AMSL) و بالاتر از آن: حداقل میدان دید باید 8 کیلومتر باشد و حداقل 1500 متر فاصله افقی و 300 متر (1000 پا) فاصله عمودی از ابرها لازم است.
2. در ارتفاع کمتر از 10000 پا AMSL دو حالت در نظر گرفته می‌شود:

• در ارتفاع بیشتر از 3000 پا AMSL یا 1000 پا بالاتر از سطح زمین (هر کدام بلندتر باشد)، حداقل میدان دید باید 5 کیلومتر باشد و حداقل 1500 متر فاصله افقی و 300 متر (1000 پا) فاصله عمودی از ابرها لازم است.
• در ارتفاع 3000 پا AMSL یا 1000 پا از سطح زمین و کمتر از آن، حداقل میدان دید باید 5 کیلومتر باشد و حداقل 1500 متر فاصله افقی و 300 متر (1000 پا) فاصله عمودی از ابرها لازم است یا اصلا ابری دیده نشود.

     پروازهای VFR در شرایط زیر نباید وارد محدوده فرودگاه‌های کنترل‌شده، ناحیه ترافیک فرودگاهی یا الگوی ترافیک فرودگاه شوند، مگر اینکه واحد کنترل ترافیک هوایی مجوز آن را صادر کرده باشد:

الف) وقتی ارتفاع از 1500 پا کمتر است، یا ب) وقتی میدان دید زمینی کمتر از 5 کیلومتر است.

     هنگام طلوع و غروب یا همان گرگ­و­میش خودمان، متصدی کنترل ترافیک هوایی باید مجوز پرواز VFR را صادر و چگونگی عملیات پرواز را معین کند.

     پروازهای VFR نباید در ارتفاع بیشتر از 20000 پا و یا در سرعت‌های فراصوتی و تراصوتی انجام شوند، مگر اینکه مجوز لازم را از متصدی کنترل ترافیک هوایی دریافت کنند.

     همانطور که شاهد هستید، دستورات جزیی و مفصلی برای حالت‌های مختلف در قوانین در نظر گرفته شده‌است.

     مسلما پرواضح است که اگر پروازی در قالب قانونی پروازهای VFR نگنجد، پرواز IFR خواهد بود. علاوه بر این پیش‌شرط، الزامات دیگری نیز برای پرواز IFR وجود دارد که شاید مهمترین آنها، تجهیزات هواپیما از جمله ابزارآلات دقیق و ابزارهای ناوبری است که باید برای پرواز مناسب باشند.

منتظر نظرات شما عزیزان هستیم.

به قلم سید پوریا حسینی