چراغ های شهر در داخل آسمان شب

در تاریخ 5 ژانویه 2024، پرواز شماره AS1282 خطوط هوایی «Alaska»، که توسط یک فروند بوئینگ 737 سری 9 MAX به «شناسه ثبتی» (Registration) N704AL و «شماره سریال ساخت» MSN (Manufacture Serial Number) 67501 به مقصد «Ontario» کالیفرنیا در حال انجام بود، 20 دقیقه پس از برخاستن از فرودگاه بین المللی «پورتلند» در فاز «صعود» (Climb) دچار «افت فشار سریع کابین» (Cabin Rapid Decompression) ناشی از جدا شدن شدن یکی از درب ها که در موقعیت پشت بال سمت چپ قرار داشت، شد؛ این هواپیما در تاریخ 31 اکتبر 2024، به این خطوط هوایی، تحویل داده شده بود. بر همین اساس هواپیما بلافاصله به فرودگاه «پورتلند» بازگشت و اقدام به فرود اضطراری کرد؛ تمامی 171 مسافر و 6 کروی پرواز بدون تلفات جانی و جراحت، هواپیما را ترک کردند. در این میان تنها وسایل شخصی کوچک به همراه برخی از ساختارهای کابین هواپیما و همچنین پیراهن کنده شده از بدن یک کودک که در ردیف 26 نشسته و مادرش او را محکم نگه داشته بود، به دلیل اختلاف فشار و مکش هوای شدید به وجود آمده به سمت بیرون، از داخل کابین خارج شدند. مسافران پس از پیاده شدن، شرایط پرواز را این طور توصیف کردند که از حفره به وجود آمده، چراغ های شهر در داخل آسمان شب به وضوح قابل رویت بودند.

در همین راستا، «اداره هوانوردی فدرال» FAA (Federal Aviation Administration)، بوئینگ و «هیئت ملی ایمنی حمل و نقل» NTSB (National Transportation Safety Board)، ضمن تایید و اطلاع رسانی این «سانحه بدون تلفات جانی» (Incident)، تحقیقات خود در خصوص چگونگی بروز آن را، آغاز کردند. در ادامه خطوط هوایی «Alaska» به طور داوطلبانه، ناوگان هواپیماهای بوئینگ 737 سری 9 MAX خود را «زمین گیر» (Ground) کرد. ساعاتی بعد نیز FAA، اقدام به «زمین گیر» کردن 171 فروند از هواپیماهای بوئینگ 737 سری  9 MAX در سرار جهان که پیکر بندی مشابه یا به اصطلاح «Similar Configuration» نسبت به هواپیمای سانحه دیده داشتند، کرد تا بازرسی های قابل توجه تعریف شده ای بر روی آن ها انجام شود.

بر همین اساس خطوط هوایی «United» نیز در روز شنبه اقدام به «زمین  گیر» و لغو ده ها پرواز خود شد تا هواپیماها تحت بازرسی های 4 تا 8 ساعته FAA، قرار گیرند. اگر چه هنوز شواهد قطعی در دسترس نیست، اما تمرکز این بازرسی ها بر روی قسمت «Mid-Cabin Door Plug» است؛ چرا که احتمال می رود بروز نقص فنی در ساز و کار عملکردی این قسمت، باعث جدا شدن درب شده باشد. برخی از هواپیماهای بوئینگ 737 سری 9 MAX از چیدمان تعداد صندلی کمتری برخوردار هستند؛ بنابراین نیازی به بکارگیری تمامی درب ها که به صورت پیش فرض در طراحی اولیه هستند، ندارند. این درب ها یا خروجی های غیر ضروری توسط به اصطلاح پلاگ هایی - که پیشتر به آن ها اشاره شد -، کاور می شوند. درب جدا شده در پرواز شماره AS1282 نیز جز همین درب ها محسوب می شود که در بین خروجی های اضطراری روی بال و درب انتهایی سمت چپ بدنه، قرار داشته است.

در این میان خانم «Jennifer Homendy»، رئیس «هیئت ملی ایمنی حمل و نقل»، سازمانی که مسئول بررسی این سانحه است، در کنفرانس خبری خود اذعان داشته که این طور به نظر می رسد، در ابتدای امر یکی از پلاگ های درب جدا شده در فاصله 10 دقیقه ای از برخاستن هواپیما و در ارتفاع حدود 16000 پایی، دچار نقص شده است. وی در ادامه این طور تشریح کرده است که پلاگ دچار نقص شده در نزدیکی صندلی های A و B ردیف 26 بوده که فاقد سرنشین بوده اند؛ او همچنین گفت اگر این اتفاق در «ارتفاع کروز» (Cruising Altitude) رخ داده بوده، به دلیل خاموش بودن چراغ های بستن کمربند های ایمنی، می توانست عواقب بدتری را با خود به همراه داشته باشد. وی افزود که در حال بررسی پلاگ دیگر و مقایسه آن با قسمت منفجر شده - که باعث جدا شدن درب شده است – هستند تا مشخص شود چه مشکلی رخ داده است؛ شایان ذکر است که این پلاگ ها توسط شرکت «Spirit Aero Systems» ساخته و بر روی هواپیما بوئینگ 737 سری 9 MAX خطوط هوایی «Alaska» نصب شده بودند. محققان همچنین در حال بررسی سوابق بخش هایی مانند «سیستم فشار» (Pressurization System) و مدارک تعمیر و نگهداری هواپیمای مورد نظر هستند.

بررسی سوابق پروازی هواپیما نشان از دارد که به دلیل اختلال در «سیستم فشار» و وضعیت چراغ های هشدار دهنده این سیستم، هواپیمای مورد نظر در پروازهای با برد و زمان قابل توجه بر روی آب، به خدمت گرفته نشده لست؛ در این مورد، NTSB این طور گفته که البته هنوز زود است صرفا این موضوع را دلیل بروز این سانحه اعلام کنیم. با این حال پا برجا بودن این مشکل و عدم برطرف کردن آن توسط نفرات فنی خطوط هوایی «Alaska»، خود می تواند دلیلی بر رخ دادن این سانحه باشد. با این حال NTSB قصد دارد تا جزئیات بیشتری را درباره آن چیزی که در سه پرواز اخیر هواپیما رخ داده بود، بررسی کنند.  

در این باره آقای «Dave Spero» رئیس مجمع «متخصصان حرفه ای ایمنی هوانوردی» (Professional Aviation Safety Specialists) این طور گفته است که: از دیدگاه ما هیچ نوع شرایط قابل قبولی وجود ندارد که چنین اتفاقی رخ دهد؛ این نوع ریسک نباید نادیده گرفته شود. همچنین اطلاعیه های عمومی برای یافتن درب جدا شده، صادر شده است؛ با توجه به آخرین اطلاعات سرعت، ارتفاع و موقعیت هواپیما، احتمال می رود در محله «Cedar Hills» پورتلند، سقوط کرده باشد. درب مورد نظر در روز یکشنبه، 7 ژانویه 2024، در حیاط خلوت یک مدرسه در «پورتلند» پیدا شده است.

هواپیماهای سری MAX در بوئینگ تاریخچه ای تامل برانگیز دارند. از مهم ترین دلیل های آن می توان به سوانح رخ داده برای دو بوئینگ 737 سری 8 MAX آن هم تنها در طی چند ماه نسبت به یک دیگر در طول سال های 2018 و 2019 اشاره کرد که باعث جان باختن صدها نفر و البته منجر به «زمین گیر» شدن تمام ناوگان MAX برای اولین بار در سراسر جهان شد. در آخر نیز اشاره کردن به این نکته خالی از لطف نیست که بروز این سانحه و «زمین گیر» شدن هواپیماهای بوئینگ 737 سری 9 MAX، باعث کاهش هشت درصدی سهام بوئینگ در اوایل روز دوشنبه، 8 ژانویه 2024 شده است.

نویسنده: علیرضا عشاقی