CF6 آشنایی با موتور

بعد از ‌موفقیت‌های بسیار موتور TF39 جنرال الکتریک که موتوری با کنارگذر بالا بود، این شرکت دست به طراحی یک موتور دیگر با نسبت کنارگذر بالا برای هواپیماهای تجاری زد و آن را CF6 نام نهاد.

هسته اصلی موتور جدید با موتورهای توربوشفت LM2500 که در زیر دریایی‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفتند یکسان بود. 

بازدهی بالای CF6 استفاده از آن را در هواپیماهای دو موتوره رواج داد چرا که بالا بودن ضریب کنار گذر باعث می‌شود موتور در عین کاهش مصرف سوخت قدرت زیادی را تولید کند به همین دلیل این موتور قابلیت نصب روی بسیاری از هواپیمای تجاری وحتی نظامی را داراست بطور مثال از موتور جنرال الکتریک CF6 بر روی هواپیماهای ایرباس A300 و A330، بویینگ ۷۴۷ در بخش تجاری و لاکهید مارتین گلکسیC5 استفاده شده است.

جنرال الکتریک در برنامه‌های خود عنوان کرده است که تولید این موتور را تا سال ۲۰45 یا 2050 ادامه خواهد داد و این به معنای آن است که مدل‌های مختلف این موتور ۷۵ سال پس از استارت اولین CF6 به قدرت بخشی خود به هواپیماهای مختلف ادامه خواهند داد، دست یافتن به چنین رکوردی قطعا CF6 را در تاریخ صنعت هوانوردی جهان جاودانه خواهد کرد اگرچه در حال حاضر هم سپردن این موتور به دست فراموشی توسط تاریخ کاری بس دشوار خواهد بود. 

انواع

CF6-6

نسخه اولیه موتور جدید جنرال الکتریک که در سال 1971 بر روی مکدانل داگلاس DC10 استفاده شد، دارای یک فن، کمپرسور محوری (یک استیج کم فشار و 16 استیج پر فشار)، محفظه احتراق از نوع annular و توربین (دو استیج پرفشار و 5 استیج کم فشار) بود.

قطر فن این مدل 219 سانتی متر و نسبت کنارگذر آن 72/5 بود که می‌توانست 41500 پوند تراست تولید کند.

CF6-50

این مدل با راندمان بالا از 51000 تا 54000 پوند تراست تولید می‌کرد.

پس از آن که سری 6 وارد سرویس شد نیاز به موتوری با نیروی رانش بالاتر احساس شد، جنرال الکتریک که قادر به افزایش دمای ورودی روتور توربین پرفشار نبود، راه گران قیمت تنظیم مجدد هسته موتور را انتخاب کرد. آن‌ها دو استیج از عقب کمپرسور پرفشار را برداشته و یک محل عبور هوا را خالی کردند که در قبل از آن تیغه‌ها قرار می‌گرفتند. دو مرحله تقویت کننده به کمپرسور کم فشار اضافه شد که باعث افزایش نسبت فشار کلی به 29.3 شد. اگرچه قطر فن حفظ شد اما افزایش ورود جریان هوا باعث تولید 51000 پوند تراست شد. 

CF6-80

سری CF6-80 یک موتور توربوفن با دور بالا با دامنه رانش 48000 تا 75000 پوند است. اگرچه کمپرسور پرفشار این مدل هم 14 استیج دارد اما جنرال الکتریک با حذف مجرای خالی هوا در خروجی کمپرسور، از این فرصت برای مرتب سازی طراحی خود استفاده کرد. این نوع موتور به سه دسته تقسیم می‌شود.

مدل‌های CF6-80A، CF6-80C2 و CF6-80E1 انواع این مدل موتور هستند که با تغییراتی در تعداد استیج کمپرسورها و توربین‌ها و طراحی متفاوت نسبت به هم تراست متفاوتی تولید می‌کنند و برای هواپیماهای مختلفی مناسب هستند، این مدل‌ها باعث می‌شوند که شرکت هواپیمایی بسته به نیاز خود و متناسب با مسیرهایی که برای ناوگان خود برنامه ریزی کرده است، دست به انتخاب بهینه ترین موتور بزند.

سوانح و حوادث پیش آمده برای موتور CF6:

در سال 1973 فن یک موتور CF6-6 از هم پاشید و منجر به از دست رفتن فشار کابین پرواز شماره 27 شرکت هواپیماییNational برفراز نیومکزیکو شد. 

در سال 1979 موتور CF6-6 از بال چپ پرواز 191 امریکن ایرلاین جدا شد و خطوط هیدرولیک را قطع کرد و باعث سقوط هواپیما شد.

در سال 1989 یک موتور CF6-6 منفجر شد و سیستم‌ هیدرولیک هواپیمای DC-10 یونایتد ایرلاین را از بین برد.

در سال 2000 ، هیئت ملی ایمنی حمل و نقل (NTSB) هشدار داد که کمپرسور پرفشار این موتور ممکن است ترک بخورد. 

به دنبال مجموعه‌ای از خرابی‌های توربین پرفشار در 6 سپتامبر 1997، 7 ژوئن 2000، 8 دسامبر 2002، 22 سپتامبر 2000 و 28 اکتبر 2016 سازمان هوانوردی فدرال (FAA) دستورالعملی را برای بازرسی بیش از 600 موتور صادر کرد و NTSB معتقد بود که این تعداد باید افزایش یابد تا شامل تمام موتورهای سری 80 با بیش از 3000 سیکل باشد.

در می2010 ، NTSB هشدار داد که دیسک‌های روتور توربین کم‌فشار ممکن است خراب شوند. چهار خرابی غیرقابل کنترل موتورهای CF6-50 در دو سال قبل از آن،FAA را وادار به صدور یک AD برای افزایش بازرسی از موتورهای هواپیماهای آمریکایی کرد. 

آمار جذابی از CF6:

بعد از ۴۵ سال از زمان آغاز به کار اولین موتور، مدل‌های مختلف CF6 توانستند مجموعا ۴۳۰ میلیون ساعت پروازی را در کارنامه خود داشته باشند، روی ۱۳ مدل مختلف هواپیما نصب شوند و بیش از ۱۱۵ میلیون سیکل پرواز را انجام دهند.

طولانی ترین پرواز CF6: 

پرواز دالاس در ایالات متحده آمریکا به بریزبین در استرالیا توسط شرکت هواپیمایی کانتاس، شرکت هواپیمایی حامل پرچم استرالیا یکی از طولانی ترین پروازهای بدون توقف جهان به شمار می‌رود که توسط بویینگ ۷۴۷ و قدرت گرفتن از چهار موتور جنرال الکتریک CF6 انجام می‌شد، این پرواز حدود ۱۵ ساعت به طول می‌انجامید که طی آن ۸۵۰۰ مایل نیز طی می‌شد.