ابرهای کومولونیمبوس ماماتوس و هوانوردی

به طور کلی ابرهای کومولونیمبوس(Cumulonimbus) ابرهایی هستند که  رشد عمودی بارزی داشته و معمولاً از ارتفاعات پایین تا ارتفاعات بسیار بالاتر کشیده میشوند. این ابر ها حتی ممکن است تا لایه تروپوپاز که مرز بین لایه اول و دوم اتمسفر می باشد رشد کنند. ابرهای کومولونیمبوس که به ابرهای CB در هوانوردی مشهور می‌باشند، خطرناک ترین ابر در هوانوردی شناخته شده‌اند چرا که خطر یخ زدگی شدید بدنه هواپیما و همچنین وجود تلاطمات بسیار شدید را دارا می باشند. در درون این ابرها جریانات بسیار شدید بالا رونده و پایین رونده وجود دارد و معمولاً رعد و برق و بارندگی‌های شدیدی از قبیل باران، برف و تگرگ توسط این ابرها به وجود می‌آیند، لذا تمامی خلبانان باید از نزدیک شدن به چنین امری اجتناب کنند.

 اما خطرناک ترین نوع کومولونیمبوس ها، ابرهای ماماتوس می باشند. نام این ابر ها به دلیل ظاهر منحصر به فردشان از کلمه Mamma به معنای غده نشئت گرفته شده است. این ابر ها از نوع کومولونیمبوس بسیار فعال بوده که به دلیل جریانات بسیار شدید بالا رونده و پایین رونده موجود در درون خود، به شکل بیرون زدگی در کف ابر مشخص می باشند.

 تاکنون هیچ تئوری قابل قبولی مبنی بر چگونگی به وجود آمدن این ابر ها به طور قطعی ارائه نشده است و متخصصان هواشناسی، دلیل بیرون زدگی این ابرها را تاکنون متوجه نشده اند. اما تنها تئوری که تمامی محققان و متخصصان آن را قبول دارند این حقیقت می باشد که در محلی که این ابرها به وجود می آیند (کف ابرهای کومولونیمبوس)، تغییرات دما، فشار و رطوبت به میزان بسیار زیادی، بطور بسیار ناگهانی و در مدت زمان بسیار کم وجود دارد. 

اما چرا این ابرها به میزان زیادی پتانسیل ایجاد خطر برای یک هواپیما را دارند؟

 این ابر ها معمولاً از کریستالهای یخ تشکیل شده‌اند و می‌توانند موجب یخ‌زدگی سطوح کنترلی و بحرانی هواپیما شوند که در نتیجه منجر به از دست رفتن کنترل هواپیما و ایجاد فاجعه می شوند. همچنین این ابرها به طور معمول با تغییرات شدید سمت و سرعت باد در فواصل کم و در ارتفاعات پایین همراه میباشند که به این پدیده Wind shear گفته می شود. بروز این پدیده برای ایمنی یک پرواز بسیار خطرناک می‌باشد. این ابر ها به وجود آورنده جریانات بسیار شدید بالا رونده و پایین رونده می باشند، به طوریکه قادرند یک هواپیما را هزاران پا به بالا و پایین برده در حالی که از دست خلبانان جهت کنترل هواپیما کاری بر نمی آید. به علاوه این ابر ها در اطراف خود به وجود آورنده تلاطماتی بسیار سهمگین هستند، تا حدی که ممکن است به ساختار و بدنه هواپیما آسیب های جدی و جبران ناپذیری را وارد کنند، لذا ابرهای ماماتوس نشان‌دهنده منطقه ای می‌باشند که کاملا باید از ورود به آن دوری نمود.

به قلم مهران اشرفی

منبع: سایت forbes